Ανάλυση Στατιστικών Δεδομένων & Δημογραφικές – Κοινωνικές Εφαρμογές
Κωνσταντίνος Β. Ρόντος
A΄ Έκδοση
Εκδότης: Μπένου Γ.
Μορφή: Μαλακό εξώφυλλο
Αριθμός σελίδων: 304
Κωδικός ISBN: 978-960-8249-79-0
Διαστάσεις: 17 × 24 εκ.
Κωδ. Εύδοξος: 112694377
Το βιβλίο αυτό αποσκοπεί στη συστηματική παράθεση των βασικών στατιστικών εννοιών και μεθόδων ανάλυσης στατιστικών δεδομένων προκειμένου να αποτελέσει ένα εργαλείο κατανόησης για όσους ενδιαφέρονται για τα σχετικά θέματα ως και ένα οδηγό για όσους εμπλέκονται στην ποσοτική έρευνα και μάλιστα στο στάδιο της ανάλυσης.
Παρότι οι στατιστικές τεχνικές έχουν εφαρμογή σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης δράσης και επιστημονικής ενασχόλησης, το βιβλίο εξειδικεύεται, κατά μία έννοια, στις Κοινωνικές Επιστήμες, κυρίως λόγω των εφαρμογών που παρουσιάζονται σ' αυτό, οι οποίες αναφέρονται στην ανάλυση των κοινωνικών φαινομένων μέσω της χρήσης κοινωνικών δεδομένων και μεταβλητών. Αρκετές εφαρμογές αναφέρονται στην ανάλυση περιφερειακών στατιστικών δεδομένων, μια και η διάσταση αυτή είναι σημαντική για τις ανάγκες ενός κοινωνικού επιστήμονα, παρότι το βιβλίο δεν φιλοδοξεί να καλύψει πλήρως την περιφερειακή ανάλυση.
Τα στατιστικά δεδομένα επί των οποίων γίνονται οι εφαρμογές είναι πραγματικά και προέρχονται από το επίσημο στατιστικό σύστημα της Χώρας ή από πρωτογενείς έρευνες που πραγματοποιήθηκαν με τη συμμετοχή μου ή από άλλους ερευνητές. Η χρήση πραγματικών δεδομένων βοηθάει τον μελετητή ή γενικότερα τον ενδιαφερόμενο να ξεπεράσει την ανασφάλεια που προκαλεί η εσφαλμένη εντύπωση περί διάστασης μεταξύ "θεωρίας" και "πράξης" στην στατιστική ανάλυση.
Πράγματι η Στατιστική αποτελεί εφαρμοσμένη επιστημονική προσέγγιση και επομένως η θεωρητική κατανόησή της οδηγεί εύκολα και στις εμπειρικές εφαρμογές. Φυσικά, η κάθε φορά εφαρμογή διαφοροποιείται ανάλογα με το στόχο της έρευνας ή ακόμη, στην πράξη, η αντιμετώπιση των πραγματικών κοινωνικών φαινομένων απαιτεί πιο σύνθετη στατιστική ανάλυση από αυτή που μάθαμε. Αν όμως γνωρίζουμε καλά τις βασικές μεθόδους και τις δυνατότητες εφαρμογής της, η αντιμετώπιση πιο σύνθετων προβλημάτων έρχεται σταδιακά με την απόκτηση εμπειρίας κατόπιν μακροχρόνιας ενασχόλησης και προχωρημένη μελέτης.
Στόχος του βιβλίου αυτού αποτελεί, πέραν της παρουσίασης των στατιστικών μεθόδων, η σχολαστική ανάπτυξη της επιλογής των μεθόδων ανάλυσης που είναι κατάλληλες κάθε φορά ανάλογα με το συγκεκριμένο στόχο της έρευνας και τη μορφή των δεδομένων που χρησιμοποιούνται, επειδή είναι συνήθη τα λάθη που παρατηρούνται στη χρήση ακατάλληλων μέτρων περιγραφής των χαρακτηριστικών μιας ιδιότητας ενός πληθυσμού ή άλλων μεθόδων.
Η ανάλυση αναφέρεται στη περιγραφική προσέγγιση με την έννοια ότι εξετάζονται τα χαρακτηριστικά πληθυσμών μάλλον παρά δειγμάτων αυτών. Επισημαίνεται ότι η διαφορά της Περιγραφικής Στατιστικής από την Επαγωγική δεν σημαίνει ότι ο υπολογισμός ενός στατιστικού μέτρου, για παράδειγμα του γνωστού σε όλους μέσου αριθμητικού, είναι διαφορετικός στις δύο προσεγγίσεις. Απλά στην δεύτερη προσέγγιση, η τιμή του μέτρου απαιτείται να ελεγχθεί ως προς την ισχύ της και στο πληθυσμό μια και υπολογίστηκε με βάση ένα δείγμα αυτού.
Επομένως η επαγωγική προσέγγιση, παρότι δίνει μεγάλες δυνατότητες στη στατιστική συμπερασματολογία, δεν θα παρουσιαστεί στο βιβλίο αυτό μια και η κατανόησή της απαιτεί μαθηματική υποδομή που θα μεγέθυνε σημαντικά τον όγκο του βιβλίου αυτού και τη δυνατότητα αφομοίωσης των εννοιών και των (περιγραφικών) μεθόδων.
Η ύλη του βιβλίου επεκτείνεται, μετά την παρουσίαση των βασικών εννοιών που θα πρέπει να κατανοήσει κανείς πριν προχωρήσει στην ανάλυση δεδομένων, στις μεθόδους στατιστικής παρουσίασης των δεδομένων, στην ανάδειξη των χαρακτηριστικών μεταβλητών με βάση τα λεγάμενα στατιστικά μέτρα, στην παρουσίαση των βασικών σχετικών τιμών-δεικτών και την εφαρμογή τους για μια καλύτερη ποσοτική έκφραση των κοινωνικο-οικονομικών φαινομένων και στο στατιστικό μετασχηματισμό των τιμών δεδομένων για λόγους διαχρονικής ή διατοπικής σύγκρισης.
Επιπλέον της παραπάνω ανάλυσης, η θεματολογία του βιβλίου επεκτείνεται σε βασικές προσεγγίσεις εύρεσης της συσχέτισης ή της αιτιώδους σχέσης μεταξύ δύο μεταβλητών, δεδομένου ότι τα θέματα ερμηνείας των κοινωνικών φαινομένων μέσω της ποσοτικής έκφρασης αυτών αποτελούν κύριο μέλημα ενός κοινωνικού επιστήμονα.
Το πρώτο μέρος του βιβλίου ολοκληρώνεται με την ανάλυση των χρονολογικών σειρών και τις δυνατότητες πρόβλεψης μεγεθών που αυτή παρέχει, θέματα απόλυτα απαραίτητα για τον κοινωνικό αναλυτή που σχεδιάζει το μέλλον και λαμβάνει αποφάσεις για αυτό.
Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου εφαρμόζονται οι μέθοδοι και οι τεχνικές της στατιστικής ανάλυσης στη συγγενή επιστήμη της Δημογραφίας, από
την οποία άλλωστε ξεκίνησαν ιστορικά οι στατιστικές μετρήσεις. Το μέρος αυτό περιέχει τη συστηματική παρουσίαση των βασικών δημογραφικών δεικτών που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση του μεγέθους και των χαρακτηριστικών του ανθρώπινου πληθυσμού ως και των δημογραφικών παραγόντων που προσδιορίζουν τον πληθυσμό.
Ελπίζουμε το βιβλίο αυτό να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο στους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές των κοινωνικών επιστημών ως και στους κοινωνικούς επιστήμονες που εμπλέκονται ή επιθυμούν να εμπλακούν στην κοινωνική έρευνα και μάλιστα στο στάδιο της ανάλυσης, μια και η παρουσίαση των σχετικών θεμάτων έχει ενσωματωμένη την μακρόχρονη εμπειρία μου στη διδασκαλία της Στατιστικής και της Δημογραφίας και στην έρευνα με τη χρήση των μεθόδων τους σε κοινωνικές εφαρμογές
Ευχαριστίες οφείλονται στη Κοινωνιολόγο Φλώρα Τσάπαλα για την επιμέλεια παρουσίασης των διαγραμμάτων και αρκετών πινάκων του βιβλίου και σε όσους με υπέμειναν κατά το χρόνο συγγραφής του βιβλίου.
Κώστας Ρόντος
