Θεωρία Χρήματος

Πρόλογος Χ1

ΜΕΡΟΣ I

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Η λειτουργία και ο καθορισμός της αξίας του χρήματος κατά τους κλασικούς 3

1.1. Εισαγωγή 3

1.2. Ο νόμος ίου Say 3

1.3. Ο νόμος του Say και εγχρήματη οικονομία 5

1.4. Οι αντιλήψεις των κλασικών για τη λειτουργία του χρήματος σε μια οικονομία 7

1.5. Ο νόμος του Walras 8

1.6. Προσδιορισμός των σχετικών τιμών των αγαθών σε μια κλασική οικονομία 10

1.7. Τι τιμές μπορεί να προσδιορίσει το κλασικό σύστημα 13

1.8. Ανακεφαλαίωση 16

1.9. Ερωτήσεις 17

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Η ποσοτική θεωρία περί χρήματος 18

2.1. Εισαγωγή 18

2.2. Γενικά για την ποσοτική θεωρία περί χρήματος 18

2.3. Η εξίσωση συναλλαγών κατά Fisher 19

2.4. Η εξίσωση ρευστών διαθεσίμων κατά Cambridge 21

2.5. Η εξίσωση εισοδήματος κατά Fisher 22

2.6. Η εξίσωση εισοδήματος κατά Cambridge 22

2.7. Προσδιορισμός των απόλυτων ή χρηματικών τιμών των α¬γαθών 23

2.8. Ανακεφαλαίωση 25

2.9. Ερωτήσεις 25

ΜΕΡΟΣ II

ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ TOY PIGOU

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Ο χρηματικός πλούτος και η οικονομική συμπεριφορά των ατόμων 29

3.1. Εισαγωγή 29

3.2. Το χρήμα ως χρέος αυτού που ίο εκδίδει 30

3.3. Ο πλούτος μιας εμπράγματης οικονομίας 31

3.4. Το υλικό αγαθό-χρήμα ως ένα τμήμα του πλούτου της εμπράγματης οικονομίας 32

3.5. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του υλικού αγαθού — χρήμα και η τεχνική ιδιότητα που παρουσιάζει 34

3.6. Η ανταγωνιστική παραγωγή του χρήματος και η εξισορρόπηση της αγοράς 36

3.7. Η θεωρία περί αξίας και η μονοπωλιακή παραγωγή του χρήματος 37

3.8. Η χρησιμοποίηση του χαρτονομίσματος σε αντικατάσταση του κεφαλαιουχικού αγαθού-χρήμα 38

3.9. Τρόποι εισαγωγής του χαρτονομίσματος στην οικονομία και η επίδρασή του στον ακαθάριστο πλούτο της κοινωνίας. 40

3.10. Η χρησιμοποίηση του τραπεζικού χρήματος και η επίδρασή του στον πλούτο της 42

3.11. Βιομηχανικός και οικονομικός τύπος λογαριασμού 43

3.12. Ανακεφαλαίωση 46

3.13. Ερωτήσεις 48

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Ο καθορισμός ίου ύψους του επιτοκίου κατά την κλασική θεωρία 49

4.1. Εισαγωγή 49

4.2. Ο καθορισμός του ύφους του επιτοκίου κατά τους κλασικούς 50

4.3. Η θεωρία των δανειακών κεφαλαίων (loanable funds theory) 52

4.4. Εμπόδια στην οικονομική λειτουργία του επιτοκίου για την επίτευξη πλήρους απασχολήσεως 55

4.5. Το αποτέλεσμα του Pigou (Pigou effect) 57

4.6. Η απροσδιοριστία της κλασικής θεωρίας και της θεωρίας των δανειακών κεφαλαίων στον προσδιορισμό της τιμής του επιτοκίου και η καμπύλη IS 60

4.7. Ανακεφαλαίωση 62

4.8. Ερωτήσεις 63

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Η επίδραση ίου αποτελέσματος του Pigoueni της κλασικής θεωρίας 64

5.1. Εισαγωγή 64

5.2. Ένα οικονομικό υπόδειγμα 65

5.3. Η τιμή ίου επιτοκίου και η πραγματική αξία των χρεογράφων 69

5.4. Η συνάρτηση προτιμήσεως ρευστότητας 71

5.5. Η σταθερότητα της ισορροπίας του οικονομικού υποδείγματος 74

5.6. Η επίδραση της μεταβολής του εξωτερικού τύπου χρήματος στην τιμή του επιτοκίου 77

5.7. Η επίδραση της μεταβολής του εσωτερικού τύπου χρήματος στην τιμή του επιτοκίου 79

5.8. Ανακεφαλαίωση 83

5.9. Ερωτήσεις 84

ΜΕΡΟΣ III

ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Ζήτηση χρήματος για συναλλακτικούς σκοπούς και σκοπούς προφυλάξεως 87

6.1. Εισαγωγή 87

6.2. Ζήτηση χρήματος 88

6.3. Ζήτηση χρήματος για συναλλακτικούς σκοπούς 89

6.4. Ο τρόπος καταβολής μισθών ως παράγοντας επιδράσεως της ζητήσεως χρήματος για συναλλακτικούς σκοπούς 92

6.5. Το ύψος του εισοδήματος ως παράγοντας επιδράσεως της ζητήσεως χρήματος για συναλλακτικούς σκοπούς 93

6.6. Το επιτόκιο ως παράγοντας επιδράσεως της ζητήσεως χρήματος για συναλλακτικούς σκοπούς 95

6.7. Ζήτηση χρήματος για σκοπούς προφυλάξεως 106

6.8. Ανακεφαλαίωση 107

6.9. Ερωτήσεις 108

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7

Ζήτηση χρήματος για σκοπούς κερδοσκοπικούς 109

7.1. Εισαγωγή 109

7.2. Η προτίμηση ρευστότητας και το κανονικό ύψος της τιμής του επιτοκίου 110

7.3. Το προσδοκώμενο «κανονικό» ύψος της τιμής του επιτοκίου ως συνάρτηση της τρέχουσας τιμής του επιτοκίου 115

7.4. Η συμπεριφορά των ατόμων κάτω από συνθήκες αβεβαιότητας 118

7.5. Η αρχή της μεγιστοποιήσεως της προσδοκώμενης χρησιμότητας 118

7.6. Ο τρόπος επιλογής ανάμεσα σε διάφορες δυνατότητες με αβέβαιο αποτέλεσμα 119

7.7. Ο υπολογισμός του κινδύνου που δημιουργεί η οικονομική αβεβαιότητα 123

7.8. Οι καμπύλες αδιαφορίας του επενδυτή όταν λαμβάνεται υπόψη ο κίνδυνος της αβεβαιότητας 124

7.9. Ο προσδιορισμός της συναρτήσεως ζητήσεως χρήματος για παρακράτηση για κερδοσκοπικούς σκοπούς 128

7.10. Η παγίδα ρευστότητας 133

7.11. Η συνολική ζήτηση χρήματος 134

7.12. Ανακεφαλαίωση 136

7.13. Ερωτήσεις 137

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8

Η προσφορά χρήματος και ο καθορισμός της τιμής του επιτοκίου κατά την κεϋνσιανή θεωρία 138

8.1. Εισαγωγή 138

8.2. Τι εννοούμε με τον όρο «χρήμα» 138

8.3. Η λειτουργία του Τραπεζικού Συστήματος 140

8.4. Οι εκδοτικές και εμπορικές τράπεζες 141

8.5. Η δημιουργία πλασματικού χρήματος από τις εμπορικές τράπεζες 142

8.6. Έλεγχος από την Εκδοτική Τράπεζα της δημιουργίας πλασματικού χρήματος των Εμπορικών Τραπεζών 147

8.7. Μεταβολή του απαιτούμενου ποσοστού καταθέσεων σε μορφή ρευστών διαθεσίμων (Reserve requirements) 148

8.8. Παρατηρήσεις στην πολιτική της Εκδοτικής Τράπεζας να μεταβάλλει το ποσοστό διατηρήσεως ρευστών διαθεσίμων στις καταθέσεις των Εμπορικών Τραπεζών 150

8.9. Η πολιτική της ανοιχτής αγοράς ως μέτρο επηρεασμού της συνολικής προσφοράς του χρήματος (open-market operations) 151

8.10. Καθορισμός της τιμής του επιτοκίου βάσει της προσφοράς και ζητήσεως χρήματος 152

8.11. Μεταβολή της τιμής του επιτοκίου λόγω μεταβολής του ύψους του εισοδήματος 154

8.12. Η δυνατότητα μειώσεως του επιτοκίου με αύξηση της ποσότητας του χρήματος και η παγίδα ρευστότητας 156

8.13. Οι ενδιάμεσοι χρηματοδοτικοί οργανισμοί και η επίδρασή τους στην άσκηση νομισματικής πολιτικής 157

8.14. Η επίδραση των ενδιάμεσων χρηματοδοτικών μονάδων στην ελαστικότητα της συναρτήσεως ζητήσεως χρήματος 160

8.15. Ανακεφαλαίωση 162

8.16. Ερωτήσεις 163

ΜΕΡΟΣ IV

ΘΕΩΡΙΑ ΔΑΝΕΙΑΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΩΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

Ο προσδιορισμός ίου επιτοκίου βάσει της θεωρίας των δανειακών κεφαλαίων και της προτιμήσεως ρευστότητας 167

9.1. Εισαγωγή 167

9.2. Η απροσδιοριστία της κεϋνσιανής θεωρίας περί επιτοκίου και η καμπύλη LM 168

9.3. Χαρακτηριστικά της καμπύλης LM 170

9.4. Προσδιορισμός της τιμής του επιτοκίου με βάση τις καμπύλες IS και LM 171

9.5. Η δυναμική διαδικασία επιτεύξεως της γενικής ισορροπίας 174

9.6. Η συνθήκη για τη δυναμική σταθερότητα της γενικής ισορροπίας της οικονομίας 177

9.7. Νομισματική πολιτική 182

9.8. Ανακεφαλαίωση 184

9.9. Ερωτήσεις 184

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10

Η θεωρία των δανειακών κεφαλαίων και η θεωρία της προτιμήσεως ρευστότητας: Ισοδύναμες ή διαφορετικές; 186

10.1. Εισαγωγή 186

10.2. Η προσέγγιση του Hicks στο πρόβλημα του προσδιορισμού της τιμής του επιτοκίου με βάση τη θεωρία των δανειακών κεφαλαίων και της προτιμήσεως ρευστότητας 187

10.3. Κριτική στην ανάλυση του Hicks ότι η θεωρία των δανειακών κεφαλαίων και της προτιμήσεως ρευστότητας είναι ισοδύναμες 188

10.4. Η προσπάθεια ίου Tsiang για τη σύνθετη των θεωριών των δανειακών κεφαλαίων και της προτιμήσεως ρευστότητας 190

10.5. Η χρηματοδότηση της τρέχουσας περιόδου και η ζήτηση χρήματος για σ υναλλακτικούς σκοπούς 191

10.6. Ισορροπία στην αγορά δανειακών κεφαλαίων και η προτίμηση ρευστότητας 192

10.7. Διαγραμματική παρουσίαση της ισοδυναμίας των δύο θεωριών 196

10.8. Η αμφισβήτηση του Patinkin σχετικά με τη δυναμική ισοδυναμία της θεωρίας των δανειακών κεφαλαίων και της θεωρίας της προτιμήσεως ρευστότητας 198

10.9. Ο αντίλογος του Tsiang 201

10.10. Η περιορισμένη εφαρμογή του νόμου του Walras 202

10.11.0 αναγκαίος χρηματοδοτικός περιορισμός της τρέχουσας περιόδου 203

10.12. Η ισοδυναμία της θεωρίας των δανειακών κεφαλαίων και της θεωρίας της προτιμήσεως ρευστότητας 205

10.13. Ανακεφαλαίωση 206

10.14. Ερωτήσεις 207

ΜΕΡΟΣ V

ΚΕΫΝΣΙΑΝΙΣΤΕΣ – ΝΕΟΚΕΫΝΣΙΑΝΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΕΤΑΡΙΣΤΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11

Η καμπύλη Phillips 211

11.1. Εισαγωγή 211

11.2. Περιγραφή της καμπύλης Phillips 212

11.3. Θεωρητική θεμελίωση της καμπύλης Phillips 214

11.4. Σχέση πληθωρισμού – ανεργίας 218

11.5. Οικονομική πολιτική και η καμπύλη Phillips 221

11.6. Σχόλια – Παρατηρήσεις 222

11.7. Ανακεφαλαίωση 223

11.8. Ερωτήσεις 224

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12

Η υπόθεση ίου φυσικού ρυθμού απασχολήσεως — παραγωγής 225

12.1. Εισαγωγή 225

12.2. Η διαδικασία προσαρμοστικών προσδοκιών 226

12.3. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της διαδικασίας των προσαρμοστικών προσδοκιών 230

12.4. Η καμπύλη προσφοράς και ζητήσεως στην αγορά εργασίας και το προσδοκώμενο ύψος πληθωρισμού 233

12.5. Αύξηση απασχολήσεως και παραγωγής λόγω εσφαλμένων προσαρμοστικών προσδοκιών 235

12.6. Μείωση απασχολήσεως και παραγωγής Λόγω εσφαλμένων προσαρμοστικών προσδοκιών 241

12.7. Πολιτική σταθεροποιήσεως της οικονομίας στα πλαίσια των μονεταριστικών απόψεων 243

12.8. Ανακεφαλαίωση 244

12.9. Ερωτήσεις 245

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13

Μονεταρισμός, καμπύλη Phillips και ο ρόλος του χρήματος 246

13.1. Εισαγωγή 246

13.2. Η μακροχρόνια και βραχυχρόνια θέση της καμπύλης Phillips σύμφωνα με τους 246

13.3. Ο ρόλος των προβλέψεων στη διαμόρφωση της καμπύλης Phillips 248

13.4. Μαθηματική διατύπωση της μακροχρόνιας και βραχυχρόνιας καμπύλης Phillips σύμφωνα με τους μονεταριστές 251

13.5. Οι επιδράσεις της μεταβολής της ποσότητας του χρήματος σύμφωνα με τη Μονεταριστική Σχολή 253

13.6. Η Νεοκεϋνσιανή και Μονεταριστική Σχολή και ο ρόλος του χρήματος 256

13.7. Σχόλια-Παρατηρήσεις 258

13.8. Ανακεφαλαίωση 259

13.9. Ερωτήσεις 260

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14

Διαφορές και ομοιότητες στο Νεοκεϋνσιανισμό και Μονεταρισμό 261

14.1. Εισαγωγή 261

14.2. Η ζήτηση χρήματος και το επιτόκιο στη Νεοκεϋνσιανή Σχολή 261

14.3. Η ζήτηση χρήματος και το επιτόκιο στη Μονεταριστική Σχολή 264

14.4. Σύγκριση των συναρτήσεων ζητήσεως χρήματος των δύο Σχολών 267

14.5. Σχόλια – Παρατηρήσεις 268

14.6. Η επίδραση των μεταβολών της προσφοράς χρήματος στη Νεοκεϋνσιανή και Μονεταριστική Σχολή 270

14.7. Η Νεοκεϋνσιανή και Μονεταριστική Σχολή και η ουδετερό¬τητα του χρήματος 273

14.8. Δημοσιονομική και Νομισματική πολιτική στη Νεοκεϋνσιανή και Μονεταριστική Σχολή 275

14.9. Οι επιχειρηματικοί κύκλοι στα πλαίσια της Νεοκεϋνσιανής και Μονεταριστικής Σχολής 278

14.10. Η καμπύλη Phillips στα πλαίσια της Νεοκεϋνσιανής και Μοταριστικής Σχολής 280

14.11. Ανακεφαλαίωση 281

14.12. Ερωτήσεις 282

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15

Ορθολογικές προσδοκίες 283

15.1. Εισαγωγή 283

15.2. Η διαμόρφωση των προβλέψεων ή προσδοκιών 284

15.3. Η διαμόρφωση των ορθολογικών προβλέψεων ή προσδοκιών 286

15.4. Γιατί τα οικονομούντα άτομα κάνουν προβλέψεις αναφορικά με τις οικονομικές μεταβλητές 287

15.5. Οι επιδράσεις των ορθολογικών προβλέψεων στην παραγωγή και στο γενικό επίπεδο τιμών 290

15.6. Οι επιδράσεις των ορθολογικών προσδοκιών στην άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής 292

15.7. Ένα θεωρητικό μακροοικονομικό υπόδειγμα ορθολογικών προσδοκιών 295

15.8. Ανακεφαλαίωση 301

15.9. Ερωτήσεις 302

Βιβλιογραφία 303