Επιχειρησιακή Στρατηγική & Πολιτική

Οποιοδήποτε φαινόμενο, οποιαδήποτε εξέλιξη ή μεταβολή στην οικονομική ζωή δεν είναι τυχαία. Tα απρόβλεπτα γεγονότα, είναι και αυτά αποτέλεσμα σκέψεων και ενεργειών. Αλλά οτιδήποτε δεν είναι τυχαίο δε σημαίνει, ότι είναι απαραίτητα και πάντα προβλεπτό. Το απρόβλεπτο όμως, δεν υποκαθιστά την πρόνοια και συνεπώς η ανάγκη εκτιμήσεως των ενδεχόμενων, δυνατών εξελίξεων στον οικονομικό και κοινωνικό χώρο είναι υπαρκτή και αναπόφευκτη. H εκτίμηση όμως των ενδεχόμενων μελλοντικών εξελίξεων ξεκινά ή βασίζεται, τόσο στην αναλυτική διερεύνηση του παρελθόντος, όσο και στην κριτική μελέτη των τρεχουσών συνθηκών. Αυτή η μελέτη ή αποτύπωση των ιστορικών δεδομένων, μας παρέχει την ευχέρεια να διαπιστώσουμε τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες μας, αλλά και να προσδιορίσουμε τους κινδύνους που αντιμετωπίσαμε, καθώς και τις ευκαιρίες που είχαμε, δρώντες στο συγκεκριμένο περιβάλλον. H αποτύπωση των ιστορικών δεδομένων έχει γενικά συγκεκριμένο χαρακτήρα και αποδίδεται συνηθέστατα με αριθμούς. Oι μελλοντικές όμως εκτιμήσεις αναφορικά με τις πιθανές συνθήκες της αγοράς, τους κινδύνους και τις ευκαιρίες έχουν συνηθέστατα έντονο το στοιχείο της υποκειμενικότητας παρά το γεγονός, ότι οι ακολουθούμενες υπολογιστικές διαδικασίες και μέθοδοι διεκδικούν τον τίτλο της αντικειμενικότητας. Oι παραδοχές και υποθέσεις, οσοδήποτε λογικοφανείς, εκφράζουν τη λογική του προσώπου – υποκειμένου που τις υιοθετεί. Είναι εντούτοις φυσικό ή μάλλον ενδεδειγμένο, να υιοθετούνται κάποιες “λογικές” παραδοχές, να ακολουθούνται υπολογιστικές μέθοδοι και να προσχεδιάζεται η μελλοντική πορεία, έναντι του να επαναπαυόμαστε στην αντιμετώπιση του τυχαίου.

Oι επικρατούσες σε δεδομένο χρόνο συνθήκες στο επιχειρησιακό και το γενικό οικονομικό περιβάλλον είναι συνέπεια των αποφάσεων του χθες. Εάν συνεπώς αποφασίσω να σχεδιάσω τις ενέργειες που θα ακολουθήσω στην πορεία μου, είναι δυνατόν να επηρεάσω τις μελλοντικές συνθήκες και να προσδιορίσω τα πλαίσια και τις δυνατότητες των δραστηριοτήτων μου, όπως και να εκτιμήσω τα επίπεδα των αποτελεσμάτων. Δεν πρόκειται βέβαια για ανεύθυνη “μελλοντολογία”. O σχεδιασμός των δραστηριοτήτων είναι προμελέτη, είναι προετοιμασία, είναι πιθανολόγηση περιθωρίων, αλλά ποτέ γνώση του μέλλοντος, δεν είναι μαντεία, αφού ουδείς έχει προφητική ικανότητα.

O επιχειρηματικός σχεδιασμός είναι πρόνοια και ο προγραμματισμός υποδηλώνει φροντίδα και μέριμνα που προέρχεται από κάποια ενσυνείδητη υπευθυνότητα και περίσκεψη.

Tα πράγματα έχουν αυτό το χαρακτήρα, εφόσον το πρόγραμμα δε γίνεται απλώς για να υπάρχει, εφόσον δεν αποτελεί εσκεμμένη μελλοντολογία, εφόσον δεν έχει τη μορφή “υποσχετικού” και είναι απαλλαγμένο από “ρομαντικές ενατενίσεις”.

Κατευθυντήρια σκέψη στην προσπάθεια του γράφοντος είναι, ότι όλα τα φαινόμενα στην οικονομική ζωή μετουσιώνονται τελικά σε οικονομικά μεγέθη. H ποσοτική έκφραση συνεπώς τόσο των συνθηκών του παρόντος, όσο και των εκτιμήσεων του μέλλοντος είναι εφικτή αλλά και αναγκαία, ώστε η συγκρισιμότητα να είναι ευχερής, αλλά και η επιλεκτική διαδικασία, μεταξύ των εναλλακτικών λύσεων ή μέτρων πολιτικής, να γίνεται σαφέστερη.

Δεν ισχυρίζομαι βέβαια, ότι οι ακολουθούμενες προσεγγίσεις είναι περισσότερο έγκριτες από τις προσεγγίσεις άλλων διαπρεπών συγγραφέων. Πιστεύω όμως ότι είναι απλές, εύχρηστες και ελπίζω λογικές.

Ξεκίνησα με γνώμονα την αντίληψη, ότι στην οικονομική ζωή οι σκέψεις, οι αποφάσεις και οι ενέργειες βρίσκονται σε μία αλληλεξάρτηση, σε σχέση αιτίου και αιτιατού, σκοπού και αποτελέσματος.

“Ουδέν άνευ λόγου”, αλλά το πρόβλημα είναι κατά πόσον ο λόγος είναι “λογικός” και το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα εφικτό.

Ακόμα και η ποιοτικού χαρακτήρα επιδιώξεις προσλαμβάνουν ποσοτική έκφραση στα πλαίσια μεγιστοποιήσεως κάποιου μεγέθους ή ελαχιστοποιήσεως της ενδεχόμενης απώλειας. Όλα κινούνται σε ένα βέβαιο κύκλο αβεβαιότητας, όπου τα δεδομένα του χθες είναι σχετικές ενδείξεις και το παρόν είναι προοίμιο κάποιου κειμένου γεμάτου με ασάφειες.

Είναι εν τούτοις πρόκληση, είναι φιλοδοξία ή οικονομική επιδίωξη, η απόφαση να σταθείς στον οικονομικό χώρο και να προχωρήσεις. Είσαι συνεπώς υποχρεωμένος να σταθμίσεις τις παρούσες συνθήκες, να εκτιμήσεις τις πιθανές εξελίξεις και να σχεδιάσεις, ώστε να εδραιώσεις τις προσδοκίες σου.

Όλοι μας, είτε ως άτομα, είτε ως υπεύθυνοι φορείς επιχειρήσεων ή οργανισμών, ακολουθούμε υποσυνείδητα ή μεθοδικά αυτή τη διαδικασία, ώστε οι προσδοκίες μας να στηρίζονται σε κάποια σειρά συλλογισμών.

Θέλω να πιστεύω, ότι και το εγχειρίδιο αυτό θα συμβάλλει σχετικά στη μεθόδευση των διαλογισμών που θα συνθέσουν επιστημονικές γνώσεις για να διαμορφωθεί κάποια διαδικασία σχεδιασμού της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Kαθηγητής
B. N. Σαρσέντης