Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων

Οι επιχειρήσεις και γενικά οι κάθε είδους οργανισμοί στελεχώνονται και διοικούνται από ανθρώπους. Χωρίς ανθρώπους δεν υφίστανται επιχειρήσεις. Κατ’ επέκταση, οι εργαζόμενοι αποτελούν τον πιο καθοριστικό συντελεστή, για να λειτουργήσει και επιτύχει τους στόχους της μια επιχείρηση.

Τις μεγάλες και επιτυχημένες επιχειρήσεις τις κάνουν οι άνθρωποι, αλλά και επιχειρήσεις κλείνουν ή είναι ελάχιστα αποδοτικές επειδή οι εργαζόμενοι σ’ αυτές δεν μπορούν, δεν ξέρουν ή και δεν θέλουν να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων τους. Τη διαφορά την κάνουν οι άνθρωποι, είτε αυτοί διοικούν είτε απλά εκτελούν. Τα μηχανήματα, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, οι εγκαταστάσεις και γενικά οι άλλοι συντελεστές παραγωγής, ούτε σκέπτονται, ούτε μαθαίνουν, ούτε προσπαθούν, ούτε βέβαια θέτουν στόχους και αποφασίζουν για το τι, πόσο και πώς θα πράξουν, ούτε απεργούν και ούτε ζητούν ανταμοιβές. Αλλά και δεν παρακινούνται, δεν δρουν συλλογικά και δεν έχουν προσδοκίες και ανάγκες να ικανοποιήσουν. Όλα αυτά χαρακτηρίζουν την ανθρώπινη φύση και δράση.

Γι’ αυτό η διοίκηση των εργαζομένων, στο ιδιαίτερο εργασιακό και κοινωνικό περιβάλλον της κάθε επιχείρησης, είναι έργο δύσκολο, πολύπτυχο και απαιτεί γνώση και τέχνη, από όσους είναι υπεύθυνοι για την αξιοποίησή τους είτε αυτοί αποτελούν τη Διεύθυνση Ανθρώπινων Πόρων είτε είναι τα γραμμικά (κυρίως) αλλά και επιτελικά στελέχη.

Το βιβλίο αυτό γράφτηκε για να παρουσιάσει τα βασικά θέματα τα οποία αφορούν στην σύγχρονη και αποτελεσματική διοίκηση των εργαζομένων, ώστε αυτοί να καταστούν ικανοί, να θέλουν και τελικά να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της επιχείρησης. Τα θέματα αυτά ούτε πρώτη φορά εξετάζονται στη βιβλιογραφία, ούτε πρώτη φορά αντιμετωπίζονται στην πράξη. Αντιθέτως, απ> όταν απαιτήθηκε συλλογική εργασία και προσπάθεια (για την επίτευξη στόχων), τα θέματα αυτά διερευνήθηκαν, μελετήθηκαν και αντιμετωπίσθηκαν, ώστε σήμερα να υπάρχει αρκετή και συγκεκριμένη τεχνογνωσία, για την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του ανθρώπινου παράγοντα.

Η τεχνογνωσία, γι’ αυτά τα θέματα, παρουσιάζεται στα επί μέρους κεφάλαια του βιβλίου και συγκεκριμένα, στο πρώτο μέρος:

Το 1ο κεφάλαιο περιλαμβάνει, αρχικά, τις αλλαγές στο εξωτερικό και εσωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης και τις συνέπειές τους στη διοίκηση των εργαζομένων. Στη συνέχεια αναλύεται και ορίζεται ο όρος Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων και παρουσιάζονται συνοπτικά οι επιμέρους λειτουργίες (διοικητικές ενέργειες) της.

Η στελέχωση μιας επιχείρησης γίνεται σωστά όταν γνωρίζει κανείς τί έργο εκτελείται σε κάθε θέση εργασίας και τί προσόντα απαιτείται να έχει ο (υποψήφιος) φορέας αυτής. Άρα χρειάζεται μία ανάλυση εργασιών. Πώς γίνεται αυτή η ανάλυση και ποιες μέθοδοι χρησιμοποιούνται, αποτελούν αντικείμενου του 2ου κεφαλαίου.

Στο 3ο κεφάλαιο εξετάζεται το θέμα του προγραμματισμού των ανθρωπίνων πόρων. Ποιοι παράγοντες τον επηρεάζουν; Ποιες μέθοδοι πρόβλεψης της ζήτησης και προσφοράς εργατικού δυναμικού εφαρμόζονται;

Το 4ο κεφάλαιο εξετάζει τη μεθοδολογία και τις πηγές προσέλκυσης του απαιτούμενου προσωπικού, τόσο από την αγορά εργασίας όσο και μέσα από την ίδια την επιχείρηση.

Το καθοριστικό, για την κατάλληλη στελέχωση μιας επιχείρησης, θέμα της επιλογής υποψηφίων παρουσιάζεται αναλυτικά στο 5ο κεφάλαιο.

Η σκοπιμότητα υποδοχής και ένταξης, στην επιχείρηση, των νεοπροσληφθέντων και η μεθοδολογία υποδοχής τους αναπτύσσονται στο 6ο κεφάλαιο.

Η εκπαίδευση και ανάπτυξη των ανθρωπίνων πόρων αποτελεί το αντικείμενο του 7ου κεφαλαίου. Οι τρόποι διάγνωσης των εκπαιδευτικών αναγκών, οι μέθοδοι εκπαίδευσης και ανάπτυξης των εργαζομένων καθώς και η μεθοδολογία αξιολόγησης των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων παρουσιάζονται εκτενώς στο κεφάλαιο αυτό.

Στο 8ο κεφάλαιο αναπτύσσεται εκτενώς το θέμα της αμοιβής των εργαζομένων και συγκεκριμένα: τα κριτήρια αμοιβής της εργασίας, ο υπολογισμός των μισθολογικών κλιμακίων, οι μέθοδοι αμοιβής, καθώς και τα συστήματα κινήτρων.

Ο σκοπός και η διαδικασία της αξιολόγησης της απόδοσης εργαζομένων, οι μέθοδοι αξιολόγησής τους καθώς και τα σφάλματα τα οποία γίνονται από την πλευρά των αξιολογητών, αποτελούν το αντικείμενο του 9ου κεφαλαίου.

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου περιλαμβάνονται θέματα ειδικού και σύγχρονου ενδιαφέροντος, και συγκεκριμένα:

Στο 10ο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι πλέον γνωστές θεωρητικές προσεγγίσεις πάνω στις οποίες μπορεί να βασιστεί και να αναπτυχθεί μία στρατηγική διοίκησης ανθρωπίνων πόρων.

Στο 11ο κεφάλαιο εξετάζεται η εφαρμογή της σύγχρονης τεχνολογίας, ιδίως ψηφιακής, στις βασικότερες λειτουργίες της διοίκησης ανθρωπίνων πόρων.

Στη σημερινή πραγματικότητα της παγκόσμιας οικονομίας και αγοράς εργασίας, η διοίκηση των εκπατρισμένων εργαζόμενων, αποτελεί σοβαρό αλλά

και δύσκολο πρόβλημα. Οι πολιτισμικές, οικονομικές και κοινωνικές μεταβλητές καθώς και η δυνατότητα αλλά και η σκοπιμότητα μεταφοράς των πρακτικών διοίκησης από τη μητρική εταιρεία σε άλλη/ ξένη χώρα αποτελεί το αντικείμενο του 12ου κεφαλαίου.

Το τελευταίο κεφάλαιο (13ο) περιλαμβάνει έναν αριθμό πραγματικών περιπτώσεων για μελέτη (case studies) σε επιλεγμένα θέματα διοίκησης προσωπικού.

Σε ποιους απευθύνεται

Το βιβλίο, βασισμένο στη σύγχρονη βιβλιογραφία και πρακτικές Διοίκησης Ανθρωπίνων Πόρων, απευθύνεται:

• Στους φοιτητές και φοιτήτριες, οι οποίοι σπουδάζουν διοίκηση επιχειρήσεων ή / και ιδιαίτερα διοίκηση ανθρωπίνων πόρων, ώστε να μελετήσουν και κατανοήσουν τις στρατηγικές και πολιτικές, τα συστήματα και τις διαδικασίες οι οποίες απαιτούνται για την αποτελεσματική διοίκηση των εργαζομένων.

• Στα γραμμικά, κυρίως, αλλά και επιτελικά στελέχη της κάθε επιχείρησης, τα οποία καθημερινά αντιμετωπίζουν την πρόκληση και τα προβλήματα για τη στελέχωση, την εκπαίδευση και ανάπτυξη των υφισταμένων τους, την ανταμοιβή τους, την αξιολόγηση της απόδοσης τους και τη βελτίωση των εργασιακών σχέσεων.

• Στα στελέχη της Διεύθυνσης Ανθρωπίνων Πόρων ώστε αυτά, εφαρμόζοντας τη νέα τεχνογνωσία και προβαίνοντας στις απαραίτητες ενέργειες, να χειριστούν αποτελεσματικά και να συμβάλουν στην απόκτηση, διατήρηση/ παραμονή, αποδοτικότητα και αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού. Ακόμη, τα ίδια αυτά στελέχη, γνωρίζοντας την τεχνογνωσία διοίκησης ανθρωπίνων πόρων, να διευρύνουν τη συμβολή και τον ρόλο τους στον καθορισμό και την επιτυχή υλοποίηση της επιχειρηματικής στρατηγικής.

• Στ’ ανώτατα στελέχη των επιχειρήσεων, για τη διαμόρφωση στρατηγικών, ώστε να καταστήσουν το εργατικό δυναμικό τους το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της επιχείρησής τους, στη σύγχρονη κι απαιτητική παγκόσμια οικονομία.

Η αυτονόητη υποχρέωσή μου για αναγνώριση της συμβολής του έργου όλων των συγγραφέων και ερευνητών, πάνω στους οποίους βασίστηκα για τη συγγραφή του βιβλίου, αποδίδεται με την αρχαία ρήση «έτερος έξ ετέρου σοφός....» (Βακχυλίδης 5ος π.Χ. αιών).

Αθήνα,
Λεωνίδας Χυτήρης