Στοιχεία Υπολογιστικών Συστημάτων

Ελευθέριος Παπαθανασίου

Δ΄ Έκδοση

Εκδότης: Μπένου Γ.
Μορφή: Μαλακό εξώφυλλο
Αριθμός σελίδων: 1032
Κωδικός ISBN: 978-960-824-974-5
Διαστάσεις: 17 × 24 εκ.
Κωδ. Εύδοξος: 112695389

Category: Πληροφορική

Description
Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ 4ης ΕΚΔΟΣΗΣ

Η αλληλεξάρτηση των επιχειρήσεων και οργανισμών με τα πληροφοριακά τους συστήματα (IS) εφαρμόζεται σε κάθε επίπεδο δραστηριοτήτων, από τις συνήθεις και καθιερωμένες της καθημερινής πρακτικής μέχρι τις πιο εξειδικευμένες και σύνθετες. Διαπιστώνουμε μάλιστα ότι, ουσιαστικά, κάθε δραστηριότητα περνά πλέον μέσα από κάποια αντίστοιχα τεχνολογικά κανάλια αντιμετώπισης. Παράλληλα όμως, διαπιστώνουμε και νέες «αναδυόμενες» ανάγκες, που προκύπτουν από τη συνεχή και μεγάλη διαφοροποίηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, μέσα σε χρονικά διαστήματα, που τείνουν να «στενεύουν» με γρήγορους ρυθμούς. Μέσα σ’ όλα αυτά, η διαρκώς μειούμενη διάρκεια ζωής των προϊόντων και υπηρεσιών δεν αφήνει περιθώρια λανθασμένων χειρισμών. Οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί, μετά από ανεπιτυχείς στρατηγικές, βασισμένες αποκλειστικά στην εμπειρία και την ανθρώπινη οξυδέρκεια, στρέφονται πλέον προς τη σωστή πληροφόρηση, με στόχο τον απαιτούμενο ανασχεδιασμό, που πρέπει να πραγματοποιείται μέσα σε απίστευτα μικρούς χρόνους. Γνωρίζουν ότι πρέπει να προγραμματίζουν και να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις παραπάνω δυσκολίες, πραγματοποιώντας κατάλληλες μεγάλες ή μικρές διαρκείς αλλαγές μέσα σε μικρά χρονικά διαστήματα. Γνωρίζουν επίσης, ότι τίποτα από αυτά δεν μπορεί να γίνει, χωρίς την κατάλληλη χρήση της τεχνολογίας της πληροφορικής (IT - Information Technology). Για τους λόγους αυτούς και ενδεχομένως και άλλους, πάνω από το 50% των συνολικών επενδύσεων των επιχειρήσεων και οργανισμών παγκοσμίως, αφιερώνεται σε προϊόντα της τεχνολογίας της πληροφορικής. Είναι προφανές, ότι η ευθύνη της διαχείρισης των αντίστοιχων κεφαλαίων βαρύνει αποκλειστικά τα διοικητικά στελέχη.

Με βάση τα παραπάνω, κύριος σκοπός του βιβλίου είναι: α) Να περιγράψει τη σύγχρονη τεχνολογία της πληροφορικής και των επικοινωνιών, β) Να εξετάσει τις πρακτικές των δοκιμασμένων και επιτυχημένων επιχειρηματικών δράσεων μέσω της IT. γ) Να εισάγει στοιχεία στρατηγικής στις επιλογές, δ) Να δείξει τα παραπάνω μέσω μιας θεωρητικής και παράλληλα πρακτικής προσέγγισης, με στόχο τη γνώση και τη δυνατότητα αντίληψης και αντιμετώπισης των πραγματικών πληροφοριακών αναγκών, με κατάλληλες επιλογές από τη σύγχρονη IT.

Οι εφαρμογές της πληροφορικής είναι σήμερα ποικίλες και πολυπληθείς και επιχειρούν να αντιμετωπίσουν τις διαρκώς αναδυόμενες ανάγκες. Προκύπτει όμως από την ανάλυση, ότι πολλές από τις ανάγκες είναι μεταξύ τους σχετικές και μπορούν να συμπεριληφθούν ή ομαδοποιηθούν σε κατηγορίες. Φυσικό αποτέλεσμα είναι και η ύπαρξη διαφορετικών κατηγοριών χρηστών, με διαφορετικές απαιτήσεις και δυνατότητες και διαφορετικά πεδία δραστηριοτήτων και ενδιαφερόντων. Σε κάθε περίπτωση δραστηριότητας όμως, η απόδοση εξαρτάται από το υπόβαθρο των σχετικών γνώσεων. Για παράδειγμα, ένας επιστήμονας αναμένεται να χρησιμοποιεί ένα πρόγραμμα υπολογιστή, για διαφορετικούς λόγους από ότι ένας απόφοιτος λυκείου. Αν το επίπεδο χρήσης του πρώτου περιορισθεί σε ότι είναι δυνατό να επιτύχει ο δεύτερος, το λάθος οφείλεται είτε στην επιλογή του προγράμματος, είτε στο επίπεδο χρήσης.

Μέσα στους στόχους του βιβλίου είναι να βοηθήσει τον αναγνώστη να αποκτήσει ένα χρήσιμο υπόβαθρο γνώσεων σε βασικά θέματα λειτουργίας και χρήσης των υπολογιστικών και πληροφοριακών συστημάτων, καθώς επίσης και μια τεκμηριωμένη γνώση σε βασικά θέματα της τεχνολογίας της πληροφορικής. Η τέταρτη έκδοση συμβάλλει ουσιαστικά σ αυτά, με κάλυψη των πιο σημαντικών στοιχείων της σύγχρονης τεχνολογίας της IT, αλλά με προσανατολισμό τον αναγνώστη, από τον οποίο δεν ζητά προαπαιτούμενη γνώση.

Η γνώση στην περίπτωση της πληροφορικής δεν προκύπτει αποκλειστικά με τη μελέτη. Χρειάζεται απαραίτητα την εφαρμογή. Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει στοιχεία προγραμματισμού υπολογιστών, στοιχεία καλής χρήσης των λειτουργικών συστημάτων και χρήση λογισμικού διοικητικών αναγκών.

Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο είναι θεωρητικό και περιγραφικό και περιλαμβάνει τη σχετική θεωρία. Το δεύτερο είναι πρακτικό και αναφέρεται σε απλές περιπτώσεις εφαρμογής της IT, που συμβάλλουν στην καλύτερη εμπέδωση και κατανόηση των θεμάτων που καλύπτονται από το βιβλίο.

Το πρώτο κεφάλαιο αναφέρεται στην Πληροφόρηση μέσω των διαδικασιών απόκτησης και επεξεργασίας πληροφοριακών δεδομένων. Αναλύεται η έννοια των πληροφοριών, τονίζεται η διάκρισή τους από τα πληροφοριακά δεδομένα και ο αναγνώστης εισάγεται σε βασικές έννοιες της συστημικής θεωρίας, με στόχο την κατανόηση των υπολογιστικών και πληροφοριακών συστημάτων. Περιλαμβάνεται η μέτρηση της πληροφοριακής ποσότητας, που μπορεί να περιέχεται σε ένα σήμα, σε μια αριθμητική ποσότητα ή σε μηνύματα οποιασδήποτε μορφής, ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση μεταξύ πληροφοριακών δεδομένων. Για το λόγο αυτό περιλαμβάνονται στοιχεία από τη “Θεωρία των Πληροφοριών”, των Hartley, Shannon, Wiener και Kolmogorof, σχετικά με τους τρόπους μέτρησης της πληροφόρησης.

Η εξέλιξη των υπολογιστικών συστημάτων παρουσιάζεται στο δεύτερο κεφάλαιο, όπου και διατυπώνεται η έννοια του «αποθηκευμένου προγράμματος», όπως αυτή ορίσθηκε από τους John Von Neumann και Maurice Wilkies. Εισάγεται η έννοια της εικονικής μηχανής (virtual machine), σύμφωνα με τον Tanenbaum, που καθιστά δυνατή μια ακολουθία διαδοχικών μετασχηματισμών ενός προγράμματος, από την πρώτη, της ανθρώπινης λογικής, στην τελική της πραγματικής μηχανής, που θα το εκτελέσει. Τέλος γίνεται ιστορική αναφορά στα υπολογιστικά συστήματα και εξετάζονται οι γενεές υπολογιστών μέχρι σήμερα και οι αντίστοιχες δυνατότητές τους.

Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται στην αρχιτεκτονική των υπολογιστικών συστημάτων. Περιλαμβάνονται σημαντικά θέματα αρχιτεκτονικής και οργάνωσης των υπολογιστικών συστημάτων, αναφορικά με το πρότυπο της μηχανής του Von Neumann. Πραγματοποιείται παρουσίαση ενός υπολογιστικού συστήματος, με λεπτομερείς αναφορές στην κεντρική μνήμη, στην κεντρική μονάδα επεξεργασίας, στη μονάδα ελέγχου, στις μονάδες εισόδου και εξόδου και στην επικοινωνία μεταξύ των μονάδων. Περιγράφεται η λειτουργία των υπολογιστικών μηχανών και της γλώσσας μηχανής και περιέχεται παράδειγμα της «εκτέλεσης εντολής». Καλύπτονται οι κύριες αρχιτεκτονικές των υπολογιστικών μηχανών και οι μικροεπεξεργαστές. Μεταξύ αυτών οι αρχιτεκτονικές RISC (Reduced Instruction Set Computer) και CISC (Complex Instruction Set Computer), ενώ γίνεται εκτενής αναφορά σε όλες τις απαραίτητες έννοιες και στη σχετική ορολογία. Εξετάζονται επίσης η Παραλληλία και Διοχέτευση, με τρόπο κατανοητό από «μηδενική βάση» για τον μη εξειδικευμένο και ακολουθεί αναλυτική περιγραφή των γνωστών κατηγοριών επεξεργαστών και κυρίως αυτών της Intel.

Η αριθμητική υπολογιστών, που είναι πολύ σημαντική για την κατανόηση της λειτουργίας των υπολογιστικών συστημάτων, περιέχεται στο τέταρτο κεφάλαιο. Ειδικότερα, περιλαμβάνεται εισαγωγή στα αριθμητικά συστήματα, με έμφαση εκείνα που χρησιμοποιούνται στην πληροφορική. Καλύπτονται τα συμπληρώματα αριθμών και η χρήση τους για την παράσταση των αριθμών στις υπολογιστικές μηχανές, καθώς και η αριθμητική κινητής υποδιαστολής και το σύστημα BCD.

Το πέμπτο κεφάλαιο αναφέρεται στο υλικό των περιφερειακών μονάδων. Περιλαμβάνεται η τεχνολογία αποθήκευσης και ειδικότερα οι αποθηκευτικές μονάδες και τα αντίστοιχα μέσα, καθώς και όλα τα σύγχρονα τεχνολογικά στοιχεία των μαγνητικών και οπτικών δίσκων (CD και DVD), ενώ επίσης καλύπτεται η τεχνολογία RAID (Redundant Array of Inexpensive Disks). Στο ίδιο κεφάλαιο εξετάζονται οι αρχιτεκτονικές του Bus (διαύλου μεταφοράς δεδομένων) και οι τεχνολογίες των εκτυπωτών, των οθονών και των αντίστοιχων καρτών διασύνδεσης.

Το έκτο κεφάλαιο περιέχει μια εμπεριστατωμένη εισαγωγή στο λογισμικό. Γίνεται διάκριση στο λογισμικό συστήματος και στο λογισμικό εφαρμογών. Περιλαμβάνοντα βασικά στοιχεία των λειτουργικών συστημάτων, των μεταγλωττιστών και των μεταφραστών καθώς και στοιχεία των γλωσσών προγραμματισμού υψηλού και χαμηλού επιπέδου. Εξετάζονται οι διαφορετικές κατηγορίες των γλωσσών προγραμματισμού, όπως οι επιτακτικές, οι εφαρμοστικές και οι αντικειμενοστρεφείς γλώσσες και γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στον προγραμματισμό με κατάλληλα παραδείγματα εφαρμογών, σε διάφορες γλώσσες και ιδιαίτερα με τη γλώσσα Java. Περιλαμβάνονται εισαγωγικά στοιχεία για τους διερμηνευτές (interpreters) και τους συμβολομεταφραστές (assemblers), ενώ καλύπτονται σημαντικά θέματα της διαδικασίας της μεταγλώττισης και των μεταγλωττιστών (compilers). Τέλος, πραγματοποιείται παρουσίαση των λειτουργικών συστημάτων και της χρησιμότητάς τους και εξηγούνται οι έννοιες της πολυεπεξεργασίας, του πολυπρογραμματισμού, της πολυδιεργασίας και του καταμερισμού χρόνου. Περιέχονται επίσης θέματα λογισμικού εφαρμογών, με γνώμονα το ενδιαφέρον των επιχειρήσεων και οργανισμών.

Το έβδομο κεφάλαιο περιλαμβάνει μια εμπεριστατωμένη εισαγωγή στη διαχείριση αρχείων και στις βάσεις δεδομένων. Αναλύονται οι μέθοδοι συλλογής, οργάνωσης, επεξεργασίας και διαχείρισης πληροφοριακών δεδομένων και περιγράφονται οι μέθοδοι οργάνωσης και προσπέλασης αρχείων. Ειδικότερα, αναλύονται σε βάθος οι τρόποι οργάνωσης και προσπέλασης των αρχείων με γλώσσες προγραμματισμού, ενώ εξετάζονται σημαντικά θέματα των συστημάτων διαχείρισης βάσεων δεδομένων. Περιγράφονται τα πρότυπα διαχείρισης βάσεων δεδομένων, με κατάλληλα παραδείγματα, ενώ δίνεται έμφαση στο σχεσιακό πρότυπο. Εξετάζονται επίσης οι νέες μη συμβατικές μορφές δεδομένων και οι τρόποι διαχείρισής τους.

Το όγδοο κεφάλαιο αναφέρεται σε θέματα δικτύων και στη μετάδοση δεδομένων. Περιλαμβάνει εισαγωγικά θέματα και έννοιες των επικοινωνιών, όπως τα σύγχρονα μέσα μετάδοσης, οι κατηγορίες των δικτύων και οι βασικές τοπολογίες δικτύων υπολογιστικών συστημάτων.

Το ένατο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στα πληροφοριακά συστήματα με έμφαση τα επιχειρηματικά. Περιγράφει τα κύρια πληροφοριακά συστήματα διοίκησης (TPS, MIS, DSS, EIS) και τους τρόπους πληροφόρησης της διοίκησης μέσω των συστημάτων αυτών. Τέλος, εισάγει στους τρόπους ανάλυσης, σχεδίασης και ανάπτυξης επιχειρηματικών πληροφοριακών συστημάτων.

Το δεύτερο μέρος του βιβλίου έχει καθαρά πρακτική χρήση και περιλαμβάνει τα τελευταία τέσσερα κεφάλαια.

Το δέκατο κεφάλαιο, είναι το πρώτο του δευτέρου μέρους και εισάγει στον προγραμματισμό υπολογιστών μέσω της γλώσσας προγραμματισμού Just Basic. Απευθύνεται στον αναγνώστη, που επιθυμεί να μάθει να προγραμματίζει, χωρίς να διαθέτει προηγούμενη εμπειρία. Στη θέση της γλώσσας Just Basic θα ήταν δυνατόν να έχει επιλεγεί μια άλλη γλώσσα, διαφορετικής κατηγορίας, όπως π.χ. μια «visual» γλώσσα. Στην περίπτωση αυτή όμως, ο άπειρος αναγνώστης δεν θα είχε τη δυνατότητα ούτε και να αντιληφθεί ακόμη «τι είναι προγραμματισμός», αφού θα έπρεπε να ασχοληθεί και μάθει «πολλά και διάφορα», που θα τον απομάκρυναν από το βασικό αντικείμενο, δηλαδή να προγραμματίσει. Έτσι, ένα εισαγωγικό πρόγραμμα διδασκαλίας σε ένα μάθημα υπολογιστικών και πληροφοριακών συστημάτων δεν θα χωρούσε τις παραπάνω απαιτήσεις. Ο συγγραφέας έχει καταλήξει στο συμπέρασμα αυτό, μετά από 35 χρόνια διδασκαλίας γλωσσών προγραμματισμού σε ανώτατες σχολές, από τη χρήση όλων σχεδόν των γνωστών γλωσσών προγραμματισμού, αλλά και από τη συγγραφή πολλών αντίστοιχων βιβλίων σε διάφορες γλώσσες, όπως οι C, C++, Cobol, APL, Fortran, Visual Basic κ.λ.π. Ειδικότερα, το γραφικό περιβάλλον, ο προσανατολισμός στα συμβάντα και άλλες ιδιότητες, καθυστερούν την εισαγωγή στον προγραμματισμό ενός αρχάριου, που δεν έχει ως βασικό αντικείμενο σπουδών τον προγραμματισμό και την πληροφορική, λόγου του απαιτούμενού χρόνου προετοιμασίας και εμπειρίας στα παραπάνω περιβάλλοντα στοιχεία και ιδιότητες. Αντίθετα, οι ιδιότητες και γενικά οι δυνατότητες που προσφέρει το παραθυρικό περιβάλλον της γλώσσας Just Basic, οδηγούν άμεσα στην αντίληψη, σχεδίαση και υλοποίηση αλγοριθμικών διαδικασιών, που είναι ο κύριος στόχος και ωφελούν τον φοιτητή στην ανάπτυξη αναλυτικής σκέψης κατά την επίλυση προβλημάτων (κάτι που είναι πολύ σημαντικό για τους φοιτητές πολλών πανεπιστημιακών τμημάτων, που δεν έχουν ως βασικό αντικείμενο σπουδών την πληροφορική). Για την κατανόηση της ύλης δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα θέματα. Δίνεται έμφαση, όχι τόσο στις τεχνικές προγραμματισμού, αλλά στη δυνατότητα αντιμετώπισης κοινών υπολογιστικών κυρίως προβλημάτων. Αντικειμενικός σκοπός είναι να δοθεί στον αναγνώστη η δυνατότητα να κατανοήσει τις δυνατότητες και τον τρόπο λειτουργίας των υπολογιστικών συστημάτων, όταν χρησιμοποιούνται ως εργαλεία.

Το ενδέκατο κεφάλαιο περιέχει στοιχεία χρήσης του λειτουργικού συστήματος Windows και αναφέρεται στην έκδοση Windows 7. Περιέχει πρακτικά θέματα και εισάγει τον αναγνώστη στις έννοιες και τις διαδικασίες χρήσης των λειτουργικών συστημάτων. Περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία χρήσης του λειτουργικού συστήματος Windows 7 και σειρά παραδειγμάτων, ενώ πραγματοποιεί πολύ χρήσιμη πρακτική στα δύο κελύφη και συγκεκριμένα στο κέλυφος του Windows Explorer καθώς και στο κέλυφος της γραμμής διαταγών (command line).

Το δωδέκατο κεφάλαιο, καθώς και το δέκατο τρίτο περιέχουν στοιχεία χρήσης των προγραμμάτων του Microsoft Office Word και Excel και συγκεκριμένα αναφέρονται στις εκδόσεις MS Office 2007 και MS Office 2003, με μια παράλληλη παρουσίαση. Έχει σκοπό την εξοικείωση του αναγνώστη στη χρήση του λογισμικού αυτού και βοηθά εκείνον, που είναι συνηθισμένος στο MS Office 2003 να «περάσει» εύκολα στο αντίστοιχο περιβάλλον του MS Office 2007. Η επεξεργασία κειμένου με τον επεξεργαστή Word δεν είναι το κύριο θέμα, αλλά οι σημαντικές μόνον δυνατότητες, όπως η σελιδοποίηση, η δημιουργία ευρετηρίων, η σύνδεση με άλλα προγράμματα και πολλά άλλα στοιχεία, που ενώ είναι πολύ χρήσιμα, σπάνια χρησιμοποιούνται, συνήθως λόγω άγνοιας. Το δέκατο τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται στο Excel, που θεωρείται ένα από τα πιο επιτυχημένα προγράμματα διαχείρισης υπολογιστικού φύλλου (Spread Sheet) και εισάγει σε διαδικασίες επίλυσης προβλημάτων. Χρησιμοποιείται με προσανατολισμό απλές επιχειρηματικές εφαρμογές.

Το βιβλίο προορίζεται ως διδακτικό βοήθημα και είναι θέμα του διδάσκοντος η επιλογή των τμημάτων του, που θα χρησιμοποιηθούν.

Η γενική φροντίδα των κειμένων οφείλεται στην κα Ξένια Μαμάκου (PhD), μέλος ΕΤΕΠ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είχε την καλοσύνη να μελετήσει όλα τα κείμενα και να τα απαλλάξει από παροράματα, γλωσσικά και άλλα, να κάνει χρήσιμες υποδείξεις και να συμβάλει ουσιαστικά στη διαμόρφωση της ύλης του MS Office. Την ευχαριστώ για όλα θερμώς. Ευχαριστώ επίσης τον κ. Νικόλαο Κυρίτση (MSc) για την όλη βοήθειά του και ιδιαίτερα για τη συμβολή του στη διαμόρφωση της ύλης του λειτουργικού συστήματος Windows 7 και μέρους του MS Word 2007. Ευχαριστώ ακόμη τον κ. Δημήτριο Μακαντάση, πτυχιούχο του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, για τη βοήθειά του σχετικά με το λειτουργικό σύστημα Windows NT (σε προηγούμενες εκδόσεις του βιβλίου) που εξακολουθεί να παραμένει χρήσιμη και στην παρούσα έκδοση. Ευχαριστίες οφείλω επίσης στον καθηγητή κ. Ιωάννη Αραγιώργη και στον κ. Σπήλιο Σπηλιόπουλο (MSc) για τις χρήσιμες υποδείξεις τους. Τέλος, ευχαριστώ την κα Χρυσάνθη Γεωργιάννη, μαθηματικό και αναλύτρια συστημάτων, που ανέλαβε τη γενική μορφοποίηση του κειμένου, την ενσωμάτωση των πινάκων και εικόνων, τη σελιδοποίηση και την τελική διαμόρφωση της παρούσας εμφάνισης του βιβλίου. Η συμβολή της ήταν από κάθε άποψη καθοριστική. Την ευχαριστώ επίσης και για την πολύτιμη συμβολή της σε όλες τις προηγούμενες εκδόσεις του βιβλίου.

Ελευθέριος Α. Παπαθανασίου

Περιεχόμενα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ vii

ΠΡΟΛΟΓΟΣ xxi

ΜΕΡΟΣ A’

Υλικό και Λογισμικό Υπολογιστικών Συστημάτων

Κεφάλαιο 1

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 3

1.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3

1.2. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ 5

1.3. ΜΕΤΡΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ 11

1.4. ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ 21

1.5. ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 22

Κεφάλαιο 2

ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 25

2.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 25

2.1.1. Αποθηκευμένο πρόγραμμα, γλώσσες και μηχανές πολλαπλών επιπέδων 27

2.2. ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 32

2.3. ΟΙ ΓΕΝΙΕΣ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 40

2.3.1. Οι Μηχανές της Πρώτης Γενιάς (1951-1958) 40

2.3.2. Οι Μηχανές της Δεύτερης Γενιάς (1959 – 1964) 42

2.3.3. Οι Μηχανές της Τρίτης Γενιάς (1965-1970) 45

2.3.4. Οι Μηχανές της Τετάρτης Γενιάς(1971 -Σήμερα) 48

2.3.5. Η Πέμπτη Γενιά των Υπολογιστικών Μηχανών 50

2.4. ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΚΑΙ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ 51

Κεφάλαιο 3

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 57

3.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 57

3.1.1. Μονάδες Υπολογιστικού Συστήματος και Αντίστοιχες Λειτουργίες 58

3.1.2. Παράδειγμα εκτέλεσης προγράμματος 61

3.2. ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ 66

3.3. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ 68

3.3.1. Bit 68

3.3.2. Λέξη 69

3.3.3. Byte 69

3.3.4. Σχέση byte και χαρακτήρα 70

3.3.5. Διεύθυνση θέσης μνήμης 70

3.3.6. Μέτρηση της χωρητικότητα της μνήμης 74

3.3.7. Περιεχόμενα της κεντρικής μνήμης 77

3.4. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ 78

3.5. ΜΝΗΜΗ RAM, DRAM, SRAM, ROM, PROM, EPROM 84

3.5.1. Δυναμική και Στατική RAM 85

3.5.2. Μνήμες ROM 87

3.5.3. Κρυφή μνήμη (Cashe Memory) 90

3.6. ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΛΟΓΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ 91

3.6.1. Καταχωρητές (registers) της ALU 92

3.6.2. Εντολές στη γλώσσα μηχανής 92

3.7. ΜΟΝΑΔΑ ΕΛΕΓΧΟΥ 97

3.8. ΕΙΔΙΚΟΙ ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΤΗΣ ΚΜΕ 98

3.9. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ 103

3.10. ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ 104

3.11. ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΩΝ 108

3.12. ΕΙΣΟΔΟΣ – ΕΞΟΔΟΣ (Input – Output) 110

3.13. ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΜΙΚΡΟΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΩΝ 112

3.13.1. Λειτουργία του μικροεπεξεργαστή 112

3.13.2. Ο μικροεπεξεργαστής σαν σύστημα 114

3.13.3. Παράδειγμα απλού μικροεπεξεργαστή 115

3.14. ΑΛΛΕΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ 120

3.14.1. Αρχιτεκτονικές RISC και CISC 120

3.14.2. Αρχιτεκτονική άμεσης εκτέλεσης 121

3.14.3. Αρχές σύγχρονων αρχιτεκτονικών 121

3.14.4. Παραλληλία και Διοχέτευση 122

3.15. Η. ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΩΝ 127

3.16. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΩΝ ΤΗΣ INTEL 131

3.16.1. Η οικογένεια Intel-80883 131

3.16.2. Η οικογένεια Intel- 8086 132

3.16.3. Η οικογένεια Intel- 80286 132

3.16.4. Η οικογένεια Intel-80386 135

3.16.5. Η οικογένεια Intel-80486 136

3.16.6. Συνεπεξεργαστές Intel 137

3.17. ΟΙ ΜΙΚΡΟΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΕΣ PENTIUM ΤΗΣ INTEL 139

Κεφάλαιο 4

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ 141

4.1. ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 141

4.2. ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΡΙΘΜΟΥ ΣΕ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕ ΔΕΔΟΜΕΝΗ ΒΑΣΗ 143

4.3. ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΣ ΑΡΙΘΜΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 145

4.4. ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ 151

4.4.1. Το δυαδικό αριθμητικό σύστημα 152

4.4.2. Πρόσθεση στο δυαδικό σύστημα 152

4.4.3. Μετατροπές μεταξύ του δυαδικού και άλλων συστημάτων 154

4.4.4. Τα συστήματα οκταδικό και δεκαεξαδικό 155

4.5. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΑΡΙΘΜΩΝ 157

4.6. ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΡΙΘΜΩΝ 160

4.7. ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 167

4.7.1. Παράσταση με τη Μέθοδο Σταθερός Υποδιαστολής (Fixed Point) 167

4.7.2. Μέθοδος παράστασης αριθμών με κινητή υποδιαστολή (floating Point) 171

4.7.3. Αριθμητική κινητής υποδιαστολής (Floating Point Arithmetic) 173

4.8. Η ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ 174

4.8.1. Παραστάσεις προσημασμένων αριθμών 174

4.8.2. Συμπλήρωμα ως προς 1 176

4.8.3. Συμπλήρωμα ως προς δύο 181

4.8.4. Συμπλήρωμα ως προς δύο και Σταθερά Υποδιαστολή 185

4.9. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ BCD 186

4.9.1. Εισαγωγή 186

4.9.2. Μετατροπή δυαδικού αριθμού σε παράσταση BCD 190

4.9.3. Μετατροπή αριθμού από BCD σε δυαδική παράσταση 192

4.9.4. Παράσταση αρνητικών αριθμών στο σύστημα BCD 193

4.10. Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΚΙΝΗΤΗΣ ΥΠΟΔΙΑΣΤΟΛΗΣ ΣΤΙΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ 195

Κεφάλαιο 5

ΥΛΙΚΟ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 199

5.1. ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΤΙΚΑ ΜΕΣΑ 199

5.2. ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΙ ΔΙΣΚΟΙ 203

5.2.1. Σκληροί δίσκοι 204

5.3. ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΤΩΝ ΜΑΓΝΗΤΙΚΩΝ ΔΙΣΚΩΝ 212

5.3.1. Εξέλιξη της περιφερειακής μνήμης 215

5.3.2. Τεχνολογία RAID 216

5.4. ΔΙΣΚΟΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΏΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ 221

5.4.1. Εύκαμπτοι δίσκοι 221

5.5. ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ 223

5.6. ΟΠΤΙΚΟΙ ΔΙΣΚΟΙ 224

5.6.1. Οπτικοί δίσκοι τεχνολογίας CD-ROM 227

5.6.2. Οπτικοί δίσκοι τεχνολογίας DVD 231

5.6.3. Οπτικοί δίσκοι τεχνολογίας Blu-ray 235

5.7. ΕΚΤΥΠΩΤΕΣ 236

5.7.1. Κρουστικοί εκτυπωτές 243

5.7.2. Εκτυπωτές μαργαρίτας (Daisy Wheel) 244

5.7.3. Εκτυπωτές μήτρας στιγμών (dot matrix) 245

5.7.4. Εκτυπωτές ζώνης, τυμπάνου και αλυσίδας 246

5.7.5. Μη κρουστικοί εκτυπωτές 247

5.7.6. Ηλεκτροστατικοί εκτυπωτές (Electrostatic) 247

5.7.7. Ηλεκτροθερμικοί εκτυπωτές (Electrothermical) 247

5.7.8. Ξηρογραφικοί εκτυπωτές (xerographic) 247

5.7.9. Εκτυπωτές Laser 248

5.7.10. Εκτυπωτές εκτόξευσης μελάνης (inkjet) 249

5.7.11. Παράλληλοι και Σειριακοί εκτυπωτές 250

5.8. ΜΙΚΡΟΦΙΛΜ 250

5.9. ΟΘΟΝΕΣ 251

5.9.1. Ιδιότητες των οθονών 258

5.9.2. Διακριτική Ανάλυση 259

5.9.3. Κάρτες οθόνης 260

5.9.4. Οθόνες Γραφικών 260

5.10. ΔΙΑΥΛΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΔΕΔΟΜΕΩΝ (BUS) 263

5.11. ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΓΕΝΕΕΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ 268

Κεφάλαιο 6

ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ 271

6.1. ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ 271

6.2. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ 273

6.2.1. Προγράμματα Συστήματος 273

6.2.2. Προγράμματα Εφαρμογών 277

6.3. ΓΛΩΣΣΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ 278

6.4. ΕΠΙΠΕΔΑ ΓΛΩΣΣΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ 283

6.5. ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΕΣ ή ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ (Imperative or Proce¬dural Languages) 288

6.6. ΕΦΑΡΜΟΣΤΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ (Applicative Languages) 290

6.7. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΤΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ 293

6.7.1. Συμπλήρωση του γενεαλογικού δένδρου με τις γλώσσες C και Java 294

6.8. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΕ ΔΙΑΔΕΔΟΜΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ 295

6.8.1. Παράδειγμα προγράμματος με τη γλώσσα COBOL 295

6.8.2. Παράδειγμα προγράμματος με τη γλώσσα FORTRAN 297

6.8.3. Παράδειγμα προγράμματος με τη γλώσσα PASCAL 299

6.8.4. Παράδειγμα προγράμματος με τη γλώσσα LISP 300

6.9. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΣΤΡΕΦΕΙΣ ΓΛΩΣΣΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Η ΓΛΩΣΣΑ JAVA 300

6.9.1. Εισαγωγικά στοιχεία της γλώσσας Java 303

6.9.2. Ανάπτυξη προγραμμάτων με τη γλώσσα Java 306

6.10. ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΩΝ (TRANSLATORS) 320

6.10.1. Διερμηνευτές (Interpreters) 321

6.10.2. Εκτελεστές προγραμμάτων (Run Time Executors) 322

6.10.3. Συμβολομεταφραστές (Assemblers) 322

6.10.4. Αντιστοιχία Γλωσσών, Μεταφραστών και Μηχανών 322

6.11. ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ 323

6.12. ΜΕΤΑΓΛΩΤΤΙΣΤΕΣ 327

6.13. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ ΓΛΩΣΣΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ 330

6.13.1. Ευκολία στη χρήση 331

6.13.2. Σαφώς ορισμένη περιγραφή της σύνταξης και της σημασιολογίας 333

6.13.3. Πρόληψη και ανίχνευση λαθών 334

6.13.4. Ευχέρεια μεταγλώττισης 335

6.13.5. Αξιοπιστία και αποδοτικότητα 336

6.13.6. Ανεξαρτησία από τη μηχανή 338

6.13.7. Ορθογωνισμός 338

6.13.8. Υποσύνολα της γλώσσας 339

6.13.9. Επεκτασιμότητα 340

6.13.10. Σύγχρονες απαιτήσεις 341

6.14. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ (OPERATING SYSTEMS) 342

6.14.1. Διαχείριση των εκτελουμένων έργων (Job Management) 345

6.14.2. Διαχείριση διατιθεμένων πόρων (Resource Management) 345

6.14.3. Διαχείριση των δεδομένων (Data Management) 345

6.14.4. Υποστήριξη του περιβάλλοντος των χρηστών 345

6.14.5. Η διαδικασία εκκίνησης (Booting) 346

6.14.6. Συστήματα πολλαπλών χρηστών (Multiple User Systems) 349

6.14.7. Καταμερισμός χρόνου (Time Sharing) 350

6.14.8. Πολυπρογραμματισμός (Multiprogramming) 351

6.14.9. Multiprocessing (πολυεπεξεργασία) 353

6.14.10. Multitasking (πολυδιεργασία) 354

6.15. ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ 355

Κεφάλαιο 7

ΑΡΧΕΙΑ ΚΑΙ ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

7.1. ΑΡΧΕΙΑ, ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΠΕΔΙΑ 359

7.2. ΑΡΧΕΙΑ, ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ 363

7.3. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 366

7.4. ΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΓΓΡΑΦΕΣ (RECORDS) 370

7.5. ΔΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ 373

7.6. ΜΕΘΟΔΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗΣ ΑΡΧΕΙΩΝ 376

7.7. ΣΕΙΡΙΑΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΡΧΕΙΩΝ 376

7.7.1. Ταξώμηση σειριακών αρχείων (File Sorting) 377

7.7.2. Συγχώνευση σειριακών αρχείων (File Merging) 378

7.8. ΑΜΕΣΗ (ΤΥΧΑΙΑ) ΟΡΓΑΝΩΣΗ 378

7.8.1 .Διαχείριση αρχείου άμεσης οργάνωσης 379

7.9. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΕΙΡΙΑΚΗ ΜΕ ΔΕΙΚΤΕΣ 380

7.10. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ ΑΡΧΕΙΩΝ 380

7.11. ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (DATABASES) 381

7.11.1. Συστήματα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων (Data Base Manage-ment Systems – DBMS) 382

7.11.2. Προβλήματα επεξεργασίας δεδομένων με τις κλασσικές μεθόδους 384

7.11.3. Λόγοι χρησιμοποίησης των συστημάτων διαχείρισης βάσεων δεδομένων 385

7.12. ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΒΑΣΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 387

7.13. ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΙΔΕΑΤΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΝΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΒΑΣΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 388

7.14. ΣΧΕΣΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΒΑΣΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (Relational Data Base Management Systems – RDBMS) 389

7.14.1. Παραδείγματα υλοποίησης του σχεσιακού προτύπου 390

7.14.2. Βασικές πράξεις του σχεσιακού προτύπου 395

7.14.3. Σύγχρονα σχεσιακά DBMS 395

7.15. ΙΕΡΑΡΧΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΒΑΣΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. 395

7.16. ΔΙΚΤΥΩΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΒΑΣΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 397

7.17. ΝΕΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΙ ΝΕΑ ΠΡΟΤΥΠΑ 398

Κεφάλαιο 8

ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 401

8.1. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 401

8.1.1. Κωδικοποίηση και αποκωδικοποίηση των δεδομένων 402

8.2. ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 405

8.2.1. Εύρος ζώνης συχνοτήτων (bandwidth) 406

8.2.2. Ταχύτητες μετάδοσης δεδομένων 406

8.2.3. Περιγραφή των μέσων μετάδοσης δεδομένων 407

8.3. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 410

8.3.1. Επικοινωνιακές συσκευές των δικτύων 411

8.4. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΙΚΤΥΩΝ 412

8.4.1 .Τοπικά Δίκτυα (Local Area Networks – LAN) 413

8.4.2. Μητροπολιτικά Δίκτυα (Metropolitan Area Networks – MAN) 415

8.4.3. Δίκτυα Ευρείας Περιοχής (Wide Area Networks – WAN) 415

8.5. ΤΟΠΟΛΟΓΙΕΣ ΔΙΚΤΥΩΝ 416

8.5.1. Τοπολογία αστέρα (Star Network) 416

8.5.2. Τοπολογία δακτυλίου (Ring Network) 417

8.5.3. Τοπολογία πλέγματος (Mesh Network) 417

8.5.4. Τοπολογία βασικού διαύλου (Bus Network) 419

8.5.5. Τοπολογία δένδρου (Tree Network) 419

8.6. ΠΡΟΤΥΠΟ OSI (Open Systems Interconnection) 420

Κεφάλαιο 9

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 423

9.1. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 423

9.2. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 425

9.3. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ (TRANSACTIONS PROCESSING SYSTEM – TPS) 430

9.4. TO ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ (MANAGEMENT INFORMATION SYSTEM – MIS) 431

9.5. TO ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ (DECISION SUPPORT SYSTEM-DSS) 433

9.6. TO ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΥΨΗΛΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ (EXECUTIVE SUPPORT SYSTEM – ESS ή EXECUTIVE INFORMA-TION SYSTEM-EIS) 436

9.7. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 440

9.8. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ 444

9.9. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 447

Μέρος Β’

Προγραμματισμός Υπολογιστών και Προγράμματα Εφαρμογών

Κεφάλαιο 10

Η ΓΛΩΣΣΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ BASIC 455

10.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 455

10.1.1. Η γλώσσα Basic μέχρι σήμερα 455

10.1.2. Οι Γλώσσες “Liberty Basic” και “Just Basic” 458

10.1.3. Το περιβάλλον χρήσης και ο συντάκτης (editor) των γλωσσών Liberty BASIC και Just Basic 462

10.2. Η ΔΟΜΗ ΕΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 466

10.2.1. Διαίρεση προγράμματος σε τμήματα 467

10.2.2. Στοιχεία ενός προγράμματος στη γλώσσα Basic 472

10.3. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΤΎΠΟΙ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 473

10.3.1. Δεδομένα και τύποι δεδομένων στη γλώσσα Just Basic 474

10.3.2. Οι Συμβολοσειρές (ακολουθίες χαρακτήρων-κείμενο-text) 477

10.4. ΟΙ ΤΕΛΕΣΤΕΣ 478

10.4.1. Οι αριθμητικοί τελεστές 478

10.4.2. Οι τελεστές συμβολοσειρών 479

10.5. ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ 479

10.5.1. Αριθμητικές μεταβλητές στις γλώσσες Just και Liberty Basic 483

10.5.2. Αριθμητικές μεταβλητές στις γλώσσες Just και Liberty Basic 485

10.5.3. Μεταβλητές τύπου χαρακτήρων (συμβολοσειρών – Strings) 486

10.6. ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ 486

10.6.1. Υπολογισμός της τιμής των αριθμητικών παραστάσεων 487

10.7. ΕΝΤΟΛΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 488

10.7.1. Η εκχωρητική εντολή (ή εντολή αντικατάστασης) 489

10.7.2. Η εντολή εκτύπωσης PRINT 491

10.7.3. Η εντολή REM 493

10.7.4. Η εντολή CLS 494

10.8. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 494

10.9. Η ΕΝΤΟΛΗ INPUT 4%

10.10. ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 502

10.11. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΡΟΗΣ 508

10.11.1. Λογικά διαγράμματα (ή διαγράμματα ροής – flow charts) 509

10.12. ΔΟΜΕΣ ΔΙΑΚΛΑΔΩΣΗΣ 511

10.12.1. Η εντολή If… Then… Else… End If 512

10.12.2. Σύνταξη και χρήση της εντολής If… Then… Else … End If 514

10.12.3. Οι σχεσιακοί τελεστές 520

10.12.4. Σύνθετες Λογικές Παραστάσεις και Λογικοί τελεστές 521

10.13. ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΕΛΕΣΤΩΝ 526

10.13.1. Παραδείγματα σύνθετων λογικών παραστάσεων 526

10.14. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 527

10 15. ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ 534

10.16. Η ΕΝΤΟΛΗ WHILE 537

10.17. ΑΛΛΕΣ ΔΟΜΕΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΜΕ ΤΙΣ ΕΝΤΟΛΕΣ DO… LOOP 539

10.17.1. Η δομή Do While … Loop 539

10.17.2. Ηδομή Do …Loop While 540

10.17.3. Ηδομή Do Until …Loop 541

10.17.4. Ηδομή Do…Loop Until 542

10.17.5. Η δομή FOR – NEXT 543

10.18. Η ΔΟΜΗ CASE 547

10.19. ΑΠΛΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ME ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΛΑΔΩΣΕΙΣ 552

10.20. ΓΕΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 557

10.21. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 564

10.22. ΕΛΕΓΧΟΙ ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΕΙΣΑΓΟΜΕΝΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 568

10.23. ΠΙΝΑΚΕΣ 570

10.23.1. Δήλωση πίνακα με την εντολή Dim 573

10.23.2. Χρήσεις των πινάκων 575

10.24. ΟΙ ΕΝΤΟΛΕΣ READ ΚΑΙ DATA 577

10.25. ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 584

10.26. ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ 594

10.26.1. Εντολή Global 596

10.27. ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΕ ΟΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥΣ 598

10.27.1. Κλήση υποπρογραμμάτων και μεταφορά των παραμέτρων 601

10.27.2. Κλήση υποπρογράμματος με τιμή (call by value) 602

10.27.3. Κλήση με αναφορά (call by reference) 603

10.27.4. Η δήλωση STATIC (δεν ισχύει για τις γλώσσες Just και Liberty Basic) 605

10.27.5. Οι εντολές GOSUB και RETURN 606

10.28. ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ 607

10.29. ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΕΣ 612

10.30. ΤΥΠΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΟΡΙΖΟΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΧΡΗΣΤΗ 617

10.31. ΑΡΧΕΙΑ 621

10.31.1. Σειριακή οργάνωση 622

10.31.2. Άμεση ή τυχαία Οργάνωση 622

10.31.3. Οργάνωση Σειριακή με Δείκτες 623

10.32. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΕΙΡΙΑΚΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ ΜΕ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ BASIC 623

10.32.1. Εντολές OPEN και CLOSE 624

10.32.2. Οι εντολές Input#, Print# και Write 628

10.32.3. Οι εντολές INPUTS και LINE INPUT #i 631

10.33. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΜΕ ΣΕΙΡΙΑΚΑ ΑΡΧΕΙΑ 633

10.34. ΕΝΤΟΛΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΡΧΕΙΩΝ 635

10.35. ΑΡΧΕΙΑ ΤΥΧΑΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ 639

10.35.1. Εντολές αρχείων άμεσης προσπέλασης 640

10.35.2. Εφαρμογή διαχείρισης αρχείου (άμεσης ή τυχαίας προσπέλασης). 643

Κεφάλαιο 11

ΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ WINDOWS 7 657

11.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 657

11.1.1. Ιστορικά στοιχεία των λειτουργικών συστημάτων MS-Windows 660

11.1.2. Τα Windows 7: Βασικές Ιδιότητες 663

11.2. ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΩΝ WINDOWS 7 664

11.2.1. Το περιβάλλον των Windows 7 666

11.3. ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ WINDOWS 7 668

11.3.1. Βασική περιγραφή του Explorer shell 670

11.3.2. Start button (κουμπί έναρξης) και επιλογές 673

11.3.3. Τα κουμπιά Start και Shut down 674

11.3.4. Μετάβαση στα προγράμματα (All Programs) 677

11.3.5. Ο πίνακας Ελέγχου (Control Panel) 679

11.3.6. To Desktop (επιφάνεια εργασίας) 685

11.4. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΡΧΕΙΩΝ 691

11.4.1. Συστήματα αρχείων 692

11.4.2. Οργάνωση των αρχείων στο δίσκο 698

11.4.3. Κατάλογοι (directories) και διαδρομές (paths) 701

11.4.4. Γραμμή Διαταγών (Command Line) και Windows Explorer 702

11.4.5. Κέλυφος Windows Explorer 703

11.4.6. Χρήση διακοπτών στις εντολές του κελύφους Γραμμής Διαταγών 707

11.4.7. Χρήση Παραμέτρων στις εντολές (διαταγές) του κελύφους Γραμμής Διαταγών 711

11.4.8. Κατάλογοι (directories) και υποκατάλογοι (subdirectories) 713

11.4.9. Αντιγραφή αρχείων 722

11.4.10. Διαγραφή αρχείων 726

11.4.11. Μεταφορά αρχείων 728

11.4.12. Μετονομασία αρχείων 729

11.4.13. Εύρεση αρχείων στο δίσκο 730

11.5. ΕΝΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΚΕΛΥΦΟΥΣ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΔΙΑΤΑΓΩΝ 731

11.5.1. Η Εντολή Type 731

11.5.2. Η Εντολή Erase ή Del 732

11.5.3. Η Εντολή Chkdsk 733

11.5.4. Η Εντολή Attrib 733

11.5.5. Η Εντολή Xcopy 735

11.5.6. Η Εντολή Format 735

11.5.7. Επαναπροσδιορισμοί I/O, Σωληνώσεις, Φίλτρα 737

11.5.8. Η εντολή More 738

11.5.9. Η εντολή Sort 739

11.5.10. Η εντολή Find 741

11.5.11. Η εντολή Path 743

11.5.12. Η εντολή Prompt 746

11.5.13. Η εντολή Comp 747

11.5.14. Η εντολή Doskey 747

11.5.15. Η εντολή Print 750

11.5.16. Η εντολή Tree 751

11.5.17. Άλλες εντολές του κελύφους της «Γραμμής Διαταγών» (Com¬mand Line) 751

11.5.18. Περιληπτική περιγραφή των υπόλοιπων εντολών της Γραμμής Διαταγών 754

11.5.19. Batch Αρχεία 757

Κεφάλαιο 12

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ WORD 759

12.1. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ WORD 759

12.1.1. Τι είναι το Word 759

12.1.2. Εκδόσεις του Word 2010, 2007 και 2003 760

12.1.3. Εκκίνηση του Word 761

12.1.4. Διάταξη οθόνης στις εκδόσεις 2003 και 2007 762

12.1.5. Σύνταξη κειμένου 769

12.1.6. Δημιουργία εγγράφου 771

12.1.7. Τερματισμός εργασίας και έξοδος από το Word 773

12.2. ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ 774

12.2.1. Αποθήκευση κειμένου 774

12.2.2. Κλείσιμο κειμένου 782

12.2.3. Ανάκληση (Άνοιγμα) κειμένου 782

12.3. ΕΠΙΛΟΓΗ, ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ 784

12.3.1. Επιλογή τμήματος του κειμένου 784

12.3.2. Διαγραφή τμήματος του κειμένου 786

12.3.3. Αντιγραφή τμήματος του κειμένου 786

12.3.4. Μενού συντόμευσης 789

12.3.5. Μετακίνηση τμήματος του κειμένου 790

12.3.6. Αναίρεση Ενέργειας 790

12.3.7. Άλλες χρήσεις των διαδικασιών αντιγραφής και μετακίνησης 792

12.3.8. Εύρεση και Αντικατάσταση τμήματος κειμένου 794

12.3.9. Συνδυασμός δύο ή περισσοτέρων εγγράφων 797

12.4. ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ 798

12.4.1. Γενικά 798

12.4.2. Τρόποι ορθογραφικού ελέγχου 799

12.4.3. Συνολικός Ορθογραφικός Έλεγχος τμήματος ή του εγγράφου.. 802

12.5. ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ 804

12.5.1. Γενικά 804

12.5.2. Μέγεθος των χαρακτήρων 805

12.5.3. Επιλογές ιδιοτήτων των Γραμματοσειρών 806

12.5.4. Εφαρμογές μορφοποίησης 810

12.5.5. Ορισμός παραλειπόμενων (default) στοιχείων μορφοποίησης 813

12.5.6. Στοιχεία μορφοποίησης παραγράφων 813

12.5.7. Το εργαλείο (αντιγραφής) μορφοποίησης 815

12.5.8. Στοίχιση και οδόντωση (Indenting) κειμένου 815

12.5.9. Διαχωρισμός εγγράφου σε τμήματα (sections) και σε στήλες 818

12.5.10. Μορφές προβολής των Εγγράφων 823

12.5.11. Περιθώρια και Σελίδες 824

12.5.12. Η6ΕάεΓ8(Κεφαλίδες)-ΕοοΙεΐ5(Υποσέλιδα)-Αρίθμηση Σελίδων .825

12.5.13. Αριθμημένες Λίστες 828

12.5.14. Χρήση Πινάκων 831

12.6. ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΕΓΓΡΑΦΩΝ 835

12.7. ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΕΣ WORD 2003 ΚΑΙ WORD 2007 841

12.7.1. Εισαγωγή 841

12.7.2. Η Ταινία (Ribbon) του MS Word 2007 841

12.7.3. Οι καρτέλες (tabs) του MS Word 2007 842

12.7.4. Το Κουμπί “Office” του Word 2007 843

12.7.5. Η Γραμμή ταχείας πρόσβασης του Word 2007 843

12.7.6. Πίνακες ταχείας προσπέλαση στις εντολές και αντιστοίχησης 845

Κεφάλαιο 13

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ EXCEL 861

13.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 861

13.1.1. Οι εκδόσεις Excel 2003 και Excel 2007 863

13.1.2. Βιβλίο (workbook) και φύλλα εργασίας (worksheets) 866

13.1.3. Μορφές διευθύνσεων κυψελίδων Α1 και R1C1 867

13.1.4. Διάταξη του φύλλου εργασίας 870

13.2. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΕ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 874

13.2.1. Δημιουργία ή άνοιγα βιβλίου εργασίας (workbook) 875

13.2.2. Φύλλα εργασίας (worksheets) 879

13.2.3. Προσθήκη και Διαγραφή Φύλλων Εργασίας 881

13.2.4. Μετονομασία Φύλλων Εργασίας 882

13.2.5. Μετακίνηση (Move) και Αντιγραφή (Copy) των Φύλλων εργασίας 883

13.2.6. Μετακινήσεις στις κυψελίδες ενός φύλλου εργασίας 885

13.2.7. Αποθήκευση ενός αρχείου του Excel (βιβλίου εργασίας) 888

13.3. ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ 890

13.3.1. Οι τύποι δεδομένων του Excel 890

13.3.2. Εισαγωγή δεδομένων σε κυψελίδα 894

13.3.3. Διαγραφή του περιεχομένου κυψελίδας 896

13.3.4. Ολική αντικατάσταση ή / και μεταβολή περιεχομένου κυψελίδας 896

13.3.5. Μερική αντικατάσταση περιεχομένου κυψελίδας 897

13.3.6. Μεταβολή του πλάτους στηλών και γραμμών 897

13.3.7. Εισαγωγή δεδομένων και ερμηνεία τους από το excel 898

13.3.8. Αριθμητικές παραστάσεις (τύποι) 905

13.4. ΟΙ ΤΕΛΕΣΤΕΣ TOY EXCEL 908

13.4.1. Αριθμητικοί τελεστές 908

13.4.2. Σχεσιακοί τελεστές, λογικές τιμές και λογικές παραστάσεις 909

13.4.3. Τελεστές διαχείρισης κειμένου 910

13.4.4. Τελεστές αναφορών 911

13.4.5. Προτεραιότητες των τελεστών και εκτέλεση πράξεων 912

13.5. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ 914

13.5.1. Επεξεργασία φύλλου εργασίας 914

13.5.2. Εισαγωγή δεδομένων σε κυψελίδα 915

13.5.3. Προσθήκες και διαγραφές γραμμών και στηλών 916

13.5.4. Αντιγραφή και μεταφορά των περιεχομένων κυψελίδων ή περιοχών 917

13.5.5. Μορφοποίηση (format) 918

13.5.6. Αντιγραφή τύπων με απόλυτες ή σχετικές διευθύνσεις 925

13.6. ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ 928

13.6.1. Εισαγωγή 928

13.6.2. Δημιουργία γραφικών παραστάσεων 930

13.6.3. Γενικές υποδείξεις για τις γραφικές παραστάσεις 940

13.7. ΧΡΗΣΙΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 941

13.7.1. ΜορφέςΙΙία και Α1 941

13.7.2. Εισαγωγή σημειώσεων (σχολίων) σε κυψελίδα 945

13.7.3. Έλεγχοι της εγκυρότητας των δεδομένων κατά την εισαγωγή τους .. 947

13.8. ΛΙΣΤΕΣ 950

13.8.1. Γενικά περί λιστών 950

13.8.2. Διαδικασίες Ταξινόμησης Λίστας 952

13.9. ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ 957

13.9.1. Εισαγωγή 957

13.9.2. Απλές συναρτήσεις, διαφόρων κατηγοριών 959

13.9.3. Χρήση των συναρτήσεων 963

13 .10. ΑΠΛΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 965

13.10.1. Χρήση του μενού και βασικών λειτουργιών 965

13.10.2. Εισαγωγή και χρήση τύπων 967

13.10.3. Διαδικασίες μορφοποίησης, άθροισης και αντιγραφών 970

13.10.4. Αναγραφές τύπων 973

13.10.5. Δημιουργία και χρήση Custom Lists (προσαρμοσμένες λίστες) 974

13.10.6. Ασκήσεις γραφικών παραστάσεων 979

13.11. ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΕΣ EXCEL 2003 ΚΑΙ EXCEL 2007 980

13.11.1. Εισαγωγή 980

13.11.2. Η Ταινία (Ribbon) του MS Excel 2007 981

13.11.3. Οι καpτέλες (Tabs) του MSExcel2007 981

13.11.4. Το Κουμπί Office του MS Excel 2007 982

13.11.5. Η Γραμμή Γρήγορης Πρόσβασης του MS Excel 2007 983

13.11.6. Από το Excel 2003 στο Excel 2007 984

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 995