Εισαγωγή στη Χρηματοοικονομική Λογιστική:
Θεωρητικά & Πρακτικά Θέματα (Τόμος B΄)

Το παρόν σύγγραμμα δεν είναι ένα ακόμη βιβλίο εισαγωγής Λογιστικής. Παρουσιάζει ριζοσπαστικές διαφορές σε σύγκριση με τα υπάρχοντα συγγράμματα, ως προς το σκοπό της συγγραφής του, τη μεθοδολογική προσέγγιση των θεμάτων και το περιεχόμενό του.

Η αμφισβήτηση αποτελεί κατά τη γνώμη μου τον ακρογωνιαίο λίθο του οικοδομήματος της επιστημονικής αναζήτησης και μάθησης. Η συγγραφή ενός βιβλίου πρέπει να αποσκοπεί στην ενθάρρυνση αυτής της αμφισβήτησης και να συμβάλλει στην επιτυχή αναζήτηση της αλήθειας και τη διατήρηση της επιστημονικής ανησυχίας. Πρέπει δηλαδή, να παρουσιάζει τη γνώση κατά τρόπο που να ενθαρρύνει το νέο επιστήμονα να μη αποδέχεται απόψεις των οποίων η τεκμηρίωση είναι ελλιπής.

Κατά την τριακονταετή διδακτική σταδιοδρομία μου παρατήρησα ότι η μαιευτική μέθοδος της διδασκαλίας συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην καλλιέργεια της αμφισβήτησης και στη διέγερση του προβληματισμού των φοιτητών. Παρατήρησα επίσης ότι η ίδια μέθοδος αποτρέπει τους φοιτητές να αποδεχθούν ως αληθινή μια άποψη, εάν η ορθολογικότητα της τεκμηρίωσής της δεν ικανοποιεί το προσωπικό τους κριτήριο αξιολόγησης. Αυτή τη μαθησιακή προσέγγιση ακολούθησα και για την παρουσίαση των θεμελιωδών εννοιών και διαδικασιών της Λογιστικής στο βιβλίο αυτό.

Πιο συγκεκριμένα, στο πρώτο μέρος κάθε Κεφαλαίου πρώτα γίνεται η παρουσίαση των βασικών εννοιολογικών σημείων κάποιου θέματος και της επικρατούσας θεωρητικής άποψης και στη συνέχεια γίνεται η ανάπτυξή του με την παράθεση σχετικών ερωτήσεων και των αντίστοιχων απαντήσεων. Αυτή η διαλεκτική προσέγγιση ενθαρρύνει τον περαιτέρω προβληματισμό του φοιτητή και συμβάλλει στη βελτίωση της κριτικής του σκέψης.

Σχετικές έρευνες στον τομέα της λογιστικής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης έδειξαν ότι η εμπέδωση γνώσεων θεωρητικού περιεχομένου ενισχύεται με την παράλληλη επίλυση σχετικών ασκήσεων, καθώς αποσαφηνίζονται σύνθετες έννοιες και κατανοούνται κανόνες και διαδικασίες λογιστικής πρακτικής. Έτσι, κάθε συγγραφέας βιβλίων Λογιστικής παραθέτει αριθμό ασκήσεων στο τέλος κάθε κεφαλαίου, χωρίς όμως να παραθέτει την λύση τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο φοιτητής να αδυνατεί να επαληθεύσει την ορθότητα της δικής του σκέψης και να επιβεβαιώσει την εκ μέρους του ορθή κατανόηση των αντίστοιχων θεωρητικών σχέσεων. Βέβαια υπάρχει και ο αντίλογος ότι δηλαδή, η παράθεση της λύσης αποτρέπει τον φοιτητή από το να προβληματιστεί, να επιμείνει στην επίλυση του προβλήματος και να ανατρέξει στη θεωρητική ερμηνεία, έτσι ώστε να ολοκληρώσει επιτυχώς τη διαδικασία της μάθησης. Αυτά τα επιχειρήματα δεν θεωρούνται βάσιμα για συγγράμματα εισαγωγικού επιπέδου, όπως αυτό.

Στο δεύτερο μέρος κάθε Κεφαλαίου του παρόντος συγγράμματος παρατίθεται ικανοποιητικός αριθμός ασκήσεων μαζί με τις λύσεις τους. Οι λύσεις ορισμένων ασκήσεων είναι συνοπτικές ενώ άλλες είναι πιο αναλυτικές και κατατοπιστικές, ανάλογα με την πολυπλοκότητα του θέματος. Πρέπει να γίνει σαφές ότι ο φοιτητής θα ωφεληθεί σημαντικά εάν πρώτα μελετήσει προσεκτικά τα θεωρητικά θέματα που αναπτύσσονται στην αρχή κάθε Κεφαλαίου και στη συνέχεια προσπαθήσει να επιλύσει τις αντίστοιχες ασκήσεις και επαληθεύσει την ορθότητα της δική του σκέψης.

Κατά τη σύνταξη των ασκήσεων έγιναν για εκπαιδευτικούς σκοπούς διάφορες υποθέσεις, οι οποίες δεν ανταποκρίνονται πλήρως στην πραγματικότητα. Έτσι, στην εκφώνηση μικρού αριθμού ασκήσεων αναγράφεται ότι υπάρχουν διάφορα ακίνητα στην κυριότητα ατομικής επιχείρησης ή ότι δεν υπάρχει φόρος προστιθέμενης αξίας στις συναλλαγές.

Το περιεχόμενο του συγγράμματος διαιρείται σε δώδεκα Κεφάλαια. Το πρώτο Κεφάλαιο ασχολείται με θέματα εισαγωγής στην επιστήμη της Λογιστικής. Στα επόμενα τρία Κεφάλαια, παρουσιάζονται οι θεμελιώδεις έννοιες των στοιχείων της λογιστικής ισότητας και των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Τα Κεφάλαια 5,6,7,8,9 και 10 ασχολούνται με τις διαδικασίες και τα στοιχεία του λογιστικού κυκλώματος. Συγκεκριμένα, αναπτύσσονται θέματα που αφορούν τα δικαιολογητικά έγγραφα, την τήρηση του ημερολογίου και των λογαριασμών, την κατάρτιση των ισοζυγίων, τη διενέργεια της απογραφής και την κατάρτιση των λογιστικών καταστάσεων τέλους χρήσης. Στο Κεφάλαιο 11 παρουσιάζονται τα πιο βασικά από τα θέματα της Λογιστικής των εμπορικών επιχειρήσεων, ενώ στο τελευταίο Κεφάλαιο παρατίθεται σειρά γενικών επαναληπτικών ασκήσεων.

Κατά την ανάπτυξη των θεωρητικών λογιστικών ζητημάτων στην αρχή κάθε Κεφαλαίου γίνεται συχνή αναφορά στα όσα ορίζει σχετικώς " Επιτροπή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων και το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο. Επίσης, παρατίθενται υποδείγματα των χρηματοοικονομικών καταστάσεων στα Κεφάλαια 2,4 και 10.

Η σύνταξη και η λύση δεκάδων πρωτότυπων θεμάτων και ασκήσεων δεν μπορεί να είναι απαλλαγμένες από λάθη και παραλείψεις παρά τις άοκνες προσπάθειες της κ. Ε. Κασοτάκη (MSc in Banking and Finance) να τα εντοπίσει. Για τη συνεργασία αυτή, εκφράζω τις θερμές μου ευχαριστίες. Βέβαια, την ευθύνη για τα λάθη και τις παραλείψεις που πιθανόν να διέφυγαν φέρει ο συγγραφέας.

Αντώνης Α. Παπάς