Μελέτες Περιπτώσεων Επιχειρησιακής Έρευνας
Ανδρέας Γεωργίου,
Γεώργιος Οικονόμου,
Γεώργιος Τσιότρας,
Κωνσταντίνος Καπάρης
Β΄ Έκδοση
Εκδότης: Μπένου Ε.
Μορφή: Μαλακό εξώφυλλο
Αριθμός σελίδων: 904
Κωδικός ISBN: 978-960-359-147-4
Διαστάσεις: 17 × 24 εκ.
Κωδ. Εύδοξος: 112695245
Αν ήξερε ο George Boole ότι η δίτoμη άλγεβρα που επινόησε παραπάνω από ενάμιση αιώνα πριν, θα έθετε τα θεμέλια της «4ης βιομηχανικής επανάστασης» και θα συνέβαλλε, με τις εξελίξεις της ψηφιακής τεχνολογίας, στην ανάπτυξη νέων μορφών επικοινωνίας και οικονομικών συναλλαγών, στη δικτύωση ανθρώπων και αντικειμένων και στη ραγδαία εξέλιξη των εφαρμογών της τεχνητής νοημοσύνης, υποθέτουμε ότι μπορεί να ήταν ενθουσιασμένος. Ενδεχομένως, από την άλλη πλευρά, να είχε τρομάξει τόσο πολύ από την πιθανή εξέλιξη των πραγμάτων ώστε να απέφευγε να δημοσιεύσει τις ιδέες του σχετικά με τη μαθηματική λογική. Όπως και να έχουν τα πράγματα, τώρα βρισκόμαστε εδώ, σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από ακόμη μεγαλύτερη μεταβλητότητα, αβεβαιότητα, ρίσκο και ταυτόχρονα από την παραγωγή τεράστιου όγκου δεδομένων, με απίστευτη ποικιλομορφία, αδόμητη μορφή και υψηλό ρυθμό (ταχύτητα) εμφάνισης και συσσώρευσης. Είναι οι εξελίξεις που συνηγορούν ακόμη περισσότερο στο γεγονός ότι η Επιχειρησιακή Έρευνα, όπως μεταλλάσσεται τα τελευταία χρόνια σε αναπόσπαστο τμήμα της Αναλυτικής των Επιχειρήσεων (Business Analytics), αποτελεί απαραίτητο εργαλείο στη διαδικασία λήψης βέλτιστων αποφάσεων.
Χρησιμοποιώντας τα εργαλεία που απλόχερα προσφέρει η Πληροφορική, μπορούμε με σχετική ευκολία και χαμηλό κόστος να αναπτύσσουμε συστήματα υποστήριξης αποφάσεων, που χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ακρίβεια, αποδοτικότητα, ευελιξία και αποτελεσματικότητα και τα οποία μπορούν να ενσωματώσουν με συστηματικό τρόπο τη διαδικασία επίλυσης επιχειρησιακών προβλημάτων με τη χρήση ποσοτικών μεθόδων. Αυτό το στοιχείο το θεωρούμε απόλυτα ενθαρρυντικό, αφού τα βασικά χαρακτηριστικά που διέπουν κάθε απόφαση, όπως η στοχαστικότητα, το ρίσκο, ο ανταγωνισμός και η ανεπάρκεια πόρων συνεχίζουν όχι μόνο να υπάρχουν αλλά διογκώνονται στο σύγχρονο περιβάλλον. Η δυνατότητα να χρησιμοποιήσει κανείς μαθηματικά μοντέλα που καθοδηγούν τη λήψη αποφάσεων στη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας μίας επιχείρησης, στηρίζοντας τις αποφάσεις όχι μόνο σε ποιοτικές ή διαισθητικές προσεγγίσεις, αλλά ταυτόχρονα και σε ποσοτικές τεχνικές είναι εξόχως απαραίτητη την εποχή της ανάλυσης μεγάλου όγκου δεδομένων (Big Data Analytics).
Το βιβλίο αυτό πρωτοεμφανίστηκε τη δεκαετία του 90 με τίτλο «Ποσοτική Ανάλυση Περιπτώσεων» των Γ. Οικονόμου και Γ. Τσιότρα. Το σύγγραμμα εκείνο, πρωτοποριακό για την ελληνική σχετική βιβλιογραφία, χρησιμοποιήθηκε για αρκετά χρόνια στη διδασκαλία μαθημάτων Επιχειρησιακής Έρευνας, με τη χρήση της μεθόδου ανάλυσης περιπτώσεων (case studies). Στην απλούστερη χρήση του, το βιβλίο ήταν ένα απαραίτητο βοήθημα με αναλύσεις περιπτώσεων για τη στήριξη μαθημάτων Επιχειρησιακής Έρευνας, τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Το 2006 το βιβλίο επανεκδόθηκε με τίτλο «Μελέτες Περιπτώσεων Επιχειρησιακής Έρευνας» με καινούργιες αναλύσεις σε πιο εκτενή μορφή και χρήση λογισμικού, από τους Α. Γεωργίου, Γ. Οικονόμου και Γ. Τσιότρα. Το παρόν αποτελεί την Β' έκδοσή του, στην οποία καλωσορίζουμε έναν ακόμη συγγραφέα, τον Κ. Καπάρη και έχουμε προσθέσει έξι ακόμη αναλύσεις περιπτώσεων και ένα έξτρα κεφάλαιο αφιερωμένο στην μοντελοποίηση με τη χρήση μιας Python βιβλιοθήκης που ονομάζεται Pyomo (Python optimization modelling objects).
Οι κύριοι στόχοι του βιβλίου είναι οι ακόλουθοι:
- Η συσχέτιση του υλικού που διδάσκεται σε διάφορες λειτουργικές περιοχές της Διοίκησης Επιχειρήσεων και της Διοίκησης Λειτουργιών με πιο ρεαλιστικά προβλήματα,
- Η ενίσχυση των φοιτητών και των φοιτητριών στην προσπάθειά τους να καλλιεργήσουν την ικανότητα αντίληψης ενός πραγματικού προβλήματος και των τρόπων αντιμετώπισής του με την κατάλληλη τεχνική,
- Η κατάδειξη των δυσκολιών που συναντώνται από τη θεωρία στην πράξη αλλά και η κομψότητα της μαθηματικής μοντελοποίησης, όταν εξετάζουμε ρεαλιστικά προβλήματα,
- Η βαθύτερη γνωριμία με τεχνικές που διδάσκονται στα θεωρητικά μαθήματα υποθέτοντας ότι ακόμη και η απλή γνώση της ύπαρξης αυτών των τεχνικών σε μια εργαλειοθήκη μαθηματικών μεθόδων μπορεί κάποια στιγμή να κάνει τη διαφορά,
- Η ενδελεχής διερεύνηση, ο πειραματισμός, η ερμηνεία, των ευρημάτων με αποτελεσματικό τρόπο,
- Η παρουσίαση απλών και εύκολων στη χρήση υπολογιστικών εργαλείων με τα οποία μπορούν να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι.
Καθεμία από τα τις μελέτες περίπτωσης, που παρουσιάζεται, πηγάζει από ένα πρόβλημα διοικητικού ενδιαφέροντος από κάποια λειτουργική περιοχή της Διοίκησης Επιχειρήσεων. Σε όλες τις μελέτες περίπτωσης, διαμορφώνεται αρχικά ένα ποσοτικό μοντέλο, το οποίο επιλύεται με κατάλληλο λογισμικό, και στη συνέχεια εξετάζονται ερωτήματα της μορφής «what if» δηλαδή πραγματοποιείται ανάλυση ευαισθησίας.
Ειδικότερα, κάθε μελέτη περίπτωσης αναπτύσσεται, κατά κανόνα, σε μία σειρά ενοτήτων οι οποίες είναι:
• Εισαγωγικές πληροφορίες
• Παράθεση ενός σεναρίου (μέτριου συνήθως επιπέδου δυσκολίας)
• Παρουσίαση βασικών υποθέσεων
• Ανάπτυξη του κατάλληλου μαθηματικού μοντέλου
• Επίλυση του μοντέλου και η παρουσίαση των αρχικών αποτελεσμάτων
• Εκτενής ανάλυση ευαισθησίας και η οικονομική ερμηνεία
• Ανάπτυξη παραλλαγών μοντελοποίησης
• Διοικητικός διάλογος
Κάθε πρόβλημα παρουσιάζεται με, απλά στη χρήση, προγράμματα λογισμικού, όπως το WinQSB, το LINDO το Excel ή το POM/QM. Όπως ήδη αναφέρθηκε, στην παρούσα έκδοση έχει προστεθεί και ένα ακόμη κεφάλαιο αφιερωμένο στην ανάπτυξη αλγεβρικών μοντέλων με τη χρήση της βιβλιοθήκης Pyomo. Τα εργαλεία αυτά, διευκολύνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τόσο την εισαγωγή των στοιχείων όσο και την ανάλυση ευαισθησίας και τον εντοπισμό των εναλλακτικών άριστων λύσεων. Σε κάθε περίπτωση πάντως, σημειώνεται ότι η χρήση WinQSB, Excel, POM/QM, LINDO ή Pyomo/Python είναι ενδεικτική. Το περιεχόμενο του βιβλίου δεν εξαρτάται άμεσα από κάποιο συγκεκριμένο λογισμικό. Αυτό που έχει σημασία είναι η μοντελοποίηση, η ανάλυση και η ερμηνεία των αποτελεσμάτων, τα οποία θα μπορούσαν να προκύπτουν με τη χρήση οποιουδήποτε άλλου λογισμικού έχει στη διάθεσή του ο αναγνώστης και ενδεχομένως είναι πιο εξοικειωμένος με τη χρήση του.
Το βιβλίο αυτό μπορεί να συνοδεύσει το θεωρητικό τμήμα της διδασκαλίας ενός εισαγωγικού ή προχωρημένου μαθήματος Επιχειρησιακής Έρευνας ή Management Science Business Analytics, τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο, ανάλογα με το ακροατήριο στο οποίο απευθύνεται ο διδάσκων ή η διδάσκουσα και ανάλογα με το εύρος και το βάθος της ανάλυσης που υιοθετεί. Τα σύμβολα και η ορολογία που χρησιμοποιούμε είναι σε συμφωνία με το βιβλίο «Επιχειρησιακή Έρευνα για τη Λήψη Διοικητικών Αποφάσεων» των Γ. Οικονόμου και Α. Γεωργίου, εκδόσεις Μπένου, 2016.
Σημειώνουμε επίσης, ότι υπάρχει εκτενές βοηθητικό υλικό διδασκαλίας και αρχεία δεδομένων τα οποία ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί να ζητήσει με σχετικό μήνυμα προς τον έναν από τους συγγραφείς στο: acg@uom.edu.gr. Επίσης, υλικό μπορεί να αναζητηθεί στη διεύθυνση: https://www.dropbox.com/home/Official Case Studies Book Material
Κρίνουμε επίσης χρήσιμο να αναφερθεί ότι, αν και σε διάφορα σημεία του βιβλίου αναφερόμαστε στον «αναγνώστη», προφανώς εννοούμε τόσο τον «αναγνώστη» όσο και τις «αναγνώστριες» του υλικού αυτού που εξίσου ενθουσιωδώς, αν όχι και περισσότερο, χρησιμοποίησαν και χρησιμοποιούν το βιβλίο μας όλα αυτά τα χρόνια.
Στη δεύτερη έκδοση, εκτός από το καινούριες μελέτες, πραγματοποιήθηκαν αρκετές διορθώσεις τυπογραφικών κυρίως σφαλμάτων που εμφανίζονταν σποραδικά στο κείμενο. Επιπλέον, έγινε επικαιροποίηση των πηγών, ώστε να συμβαδίζουν με τις νέες εκδόσεις και εξελίξεις της σχετικής βιβλιογραφίας.
Ολοκληρώνοντας, θέλουμε να ευχαριστήσουμε θερμά τους φοιτητές και τις φοιτήτριές μας, που χρησιμοποίησαν την πρώτη έκδοση του βιβλίου αυτού και εντόπισαν αβλεψίες και σφάλματα, τα οποία υπέδειξαν με προθυμία και ενδιαφέρον. Ευχαριστούμε επίσης τους συναδέλφους, μέλη ΔΕΠ, που υιοθέτησαν το υλικό αυτό στη διδασκαλία τους και συνεισφέρουν με την καλόπιστη κριτική τους στη συνεχή βελτίωσή του.
Τέλος, αλλά όχι έσχατο, ευχαριστούμε θερμά τις εκδόσεις Μπένου για τη συνεχή στήριξη και προσπάθεια αναβάθμισης και εξέλιξης της έκδοσης του βιβλίου αυτού.
Αθήνα,
Οι συγγραφείς
Α.Κ. Γεωργίου - Γ.Σ. Οικονόμου –
Γ. Τσιότρας - Κ. Καπάρης