Λογιστική Κόστους

Πρόλογος Γ’ Έκδοσης 23

Πρόλογος Β’ Έκδοσης 25

Πρόλογος Α’ Έκδοσης 27

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Εισαγωγικές Έννοιες

Κεφάλαιο 1 Ορισμός της Λογιστικής Κόστους 31

1.1 Γενικά περί οικονομικής πληροφόρησης 31

1.2 Κλάδοι της Λογιστικής 34

1.3 Λογιστική και άλλες επιστήμες 36

1.4 Λογιστική Κόστους και Διοικητική Λογιστική 37

1.5 Χρηματοοικονομική Λογιστική και Λογιστική Κόστους 40

1.5.1 Βασικοί χρήστες της πληροφορίας 40

1.5.2 Πλαίσιο και κανόνες εφαρμογής 40

1.5.3 Πηγές δεδομένων 41

1.5.4 Οπτική γωνία 41

1.6 Οργανωτική δομή 42

1.6.1 Λειτουργική μορφή οργάνωσης 43

1.6.2 Οργάνωση κατά επιχειρηματική μονάδα 44

1.6.3 Οργανώσεις τύπου μήτρας 46

1.7 Ανάγκες πληροφόρησης της διοίκησης 48

1.8 Λογιστική Κόστους και πληροφοριακά συστήματα διοίκησης 49

1.9 Δεξιότητες στελεχών 50

1.10 Ασκήσεις 1ου κεφαλαίου 54

Κεφάλαιο 2 Οργάνωση Παραγωγικών Διαδικασιών 59

2.1 Γενικά περί διαδικασιών παραγωγής 59

2.2 Διαδικασίες παραγωγής έργου (project) 61

2.3 Διαδικασίες παραγωγής κατά παραγγελία (job order) 62

2.4 Διαδικασίες παραγωγής κατά παρτίδα (batch) 64

2.5 Διαδικασίες συνδεδεμένων γραμμών ροής (connected flow lines) 67

2.6 Διαδικασίες συνεχών γραμμών ροής (continuous flow lines) 69

2.7 Ασκήσεις 2ου κεφαλαίου 71

Κεφάλαιο 3 Ορισμός, Ταξινομήσεις και Συμπεριφορά Κόστους 75

3.1 Γενικά περί κοστολογικής πληροφόρησης 75

3.2 Ορισμός του κόστους 75

3.2.1 Κόστος, έξοδο και δαπάνη 76

3.2.2 Κόστος στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις: κόστος προϊόντος και κόστος περιόδου 78

3.3 Κοστολογική δομή ενός επιχειρηματικού οργανισμού 79

3.3.1 Κόστος παραγωγής 80

3.3.2 Κόστος λοιπών λειτουργιών 83

3.3.3 Ροή του κόστους στις οικονομικές καταστάσεις 83

3.3.4 Επιχειρηματικοί οργανισμοί παροχής υπηρεσιών 87

3.4 Στοιχεία συστήματος Λογιστικής Κόστους 87

3.4.1 Βάσεις επιμέτρησης εισροών: κόστος πραγματικό και κατ’ εκτίμηση κόστος 88

3.5 Διακρίσεις κόστους 90

3.5.1 Σταθερό και μεταβλητό κόστος 90

3.5.3 Άμεσο και έμμεσο κόστος 96

3.5.4 Ελεγχόμενο και μη ελεγχόμενο κόστος 98

3.6 Το Κόστος στη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων 98

3.6.1 Σχετικό και μη σχετικό κόστος 99

3.6.2 Κόστος ευκαιρίας 99

3.6.3 Κόστος αντικατάστασης 100

3.6.4 Αμετάκλητο κόστος 101

3.6.5 Διαφορικό κόστος 102

3.6.6 Οριακό κόστος 102

3.7 Εκτίμηση κόστους 103

3.7.1 Ανάλυση λογαριασμών κόστους 105

3.7.2 Οπτική προσαρμογή 105

3.7.3 Μέθοδος υψηλού – χαμηλού 107

3.7.4 Μέθοδος παλινδρόμησης 108

3.8 Συμπεριφορικοί παράγοντες και συμπεριφορά κόστους 109

3.8.1 Ασύμμετρη συμπεριφορά κόστους 109

3.8.2 Καμπύλη μάθησης 113

3.9 Ασκήσεις 3ου κεφαλαίου 116

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Πρωτογενή Στοιχεία Κοστολόγησης

Κεφάλαιο 4 Το Κόστος της Εργασίας 127

4.1 Γενικά περί εργασίας 127

4.1 Είδη δαπανών εργασίας 128

4.1.1 Μισθός 130

4.1.2 Προσαύξηση υπερωριακής εργασίας και νυκτερινής απασχόλησης 130

4.1.3 Προσαυξήσεις Κυριακών και αργιών 131

4.1.4 Επίδομα βαρέων και ανθυγιεινών εργασιών 132

4.1.5 Επίδομα αδείας, δώρο Χριστουγέννων και Πάσχα 132

4.1.6 Αποζημίωση λόγω αφυπηρέτησης ή λόγω απόλυσης 132

4.1.7 Επιδόματα (Bonuses) 133

4.1.8 Φόρος μισθωτών υπηρεσιών (Φ.Μ.Υ.) 133

4.1.9 Κοινωνική ασφάλιση 133

4.2 Συστήματα αμοιβής εργασίας 135

4.2.1 Συστήματα αμοιβής βάσει χρόνου εργασίας 136

4.2.2 Συστήματα αμοιβής βάσει παραχθέντων μονάδων (κατ’ αποκοπή) 137

4.2.3 Συστήματα επιδοματικής αμοιβής 139

Σύστημα Halsey 140

Σύστημα Rowan 142

Οι διαφορές μεταξύ των συστημάτων επιδοματικής αμοιβής Halsey και Rowan 144

4.3 Παρακολούθηση των δαπανών εργασίας 145

4.4 Ο κοστολογικός χειρισμός των δαπανών εργασίας 146

4.5 Ασκήσεις 4ου κεφαλαίου 150

Κεφάλαιο 5 Άμεσα και Έμμεσα Υλικά 155

5.1 Γενικά περί κόστους υλικών 155

5.2 Έλεγχος υλικών 156

5.2.1 Φυσικός έλεγχος υλικών 156

Περιορισμένη πρόσβαση 157

Διαχωρισμός καθηκόντων 157

Ακρίβεια στην καταχώριση 157

5.3 Έλεγχος της επένδυσης σε υλικά 158

5.4 Διαδικασίες ελέγχου υλικών 159

5.4.1 Προσωπικό με ευθύνη για τον έλεγχο των υλικών 160

5.4.2 Έλεγχος κατά τη διάρκεια της αγοράς 160

5.4.3 Έλεγχος κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης και απόδοσης στην παραγωγή 161

5.5 Λογιστική παρακολούθηση πρώτων και βοηθητικών υλών 162

5.5.1 Λογιστικές εγγραφές 163

5.6 Επιμέτρηση υλικών 166

5.6.1 Κόστος κτήσης 166

5.6.2 Υποθέσεις ροής του κόστους 168

5.6.3 Μέθοδος του μέσου σταθμικού κόστους 168

5.6.4 Μέθοδος πρώτης εισαγωγής, πρώτης εξαγωγής (F.I.F.O. – First-In, First-Out) 168

5.6.5 Μέθοδος τελευταίας εισαγωγής, πρώτης εξαγωγής (L.I.F.O. – Last-In, First-Out) 169

5.6.6 Παραδείγματα επιμέτρησης κόστους αποθεμάτων 169

5.6.7 Τρέχουσα αξία 171

5.7 Ασκήσεις 5ου κεφαλαίου 173

Κεφάλαιο 6 Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα 177

6.1 Γενικά περί Γ.Β.Ε 177

6.1 H Λογιστική των πραγματικών Γ.Β.Ε 179

6.2 Κοστολογική αντιμετώπιση των Γ.Β.Ε 181

6.3 Μερισμός και επαναμερισμός των Γ.Β.Ε 182

6.3.1 Η άμεση μέθοδος 184

6.3.2 Η βαθμιδωτή ή διαδοχική μέθοδος 185

6.3.3 Η αλγεβρική μέθοδος 185

6.3.4 Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα των μεθόδων επαναμερισμού των Γ.Β.Ε 188

6.4 Καταλογισμός των Γ.Β.Ε. στα παραγόμενα προϊόντα 189

6.4.1 Μέθοδος κόστους της άμεσης εργασίας 190

6.4.2 Μέθοδος ωρών της άμεσης εργασίας 191

6.4.3 Μέθοδος των ωρών λειτουργίας μηχανών 192

6.5 Συγκεντρωτικός και τμηματικοί συντελεστές καταλογισμού Γ.Β.Ε 192

6.5.1 Συγκρίνοντας συγκεντρωτικούς και τμηματικούς συντελεστές καταλογισμού Γ.Β.Ε 194

6.6 Λογιστική τακτοποίηση των διαφορών μεταξύ πραγματικών και καταλογισμένων Γ.Β.Ε 196

6.7 Ασκήσεις 6ου κεφαλαίου 200

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

Μέθοδοι Συγκέντρωσης Κόστους

Κεφάλαιο 7 Κοστολόγηση Εξατομικευμένης Παραγωγής 213

7.1 Γενικά περί εξατομικευμένης παραγωγής 213

7.2 Κοστολόγηση Εξατομικευμένης Παραγωγής 214

7.2.1 Μέθοδος της συλλειτουργίας 215

7.2.2 Μέθοδος της αυτόνομης λειτουργίας 224

7.2.3 Μέθοδος της αυτόνομης λειτουργίας στο πλαίσιο της Ομάδας 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 232

7.3 Φύλλο κόστους παραγγελίας 250

7.4 Κοστολόγηση συμβολαίων 251

7.5 Ασκήσεις 7ου κεφαλαίου 258

Κεφάλαιο 8 Κοστολόγηση Συνεχούς Παραγωγής 275

8.1 Γενικά περί συνεχούς παραγωγής 275

8.2 Η έννοια της ισοδύναμης μονάδας στο πλαίσιο της κοστολόγησης συνεχούς παραγωγής 278

8.3 Κόστος μετατροπής 286

8.4 Το κόστος του αποθέματος ημικατεργασμένων αρχής περιόδου στο πλαίσιο της υπόθεσης ροής κόστους F.I.F.0 286

8.5 Ύπαρξη πολλών σταδίων παραγωγής 293

8.6 Ασκήσεις 8ου κεφαλαίου 305

Κεφάλαιο 9 Από Κοινού Κόστη: Συμπαράγωγα και Υποπροϊόντα 331

9.1 Γενικά περί Συμπαραγώγων 331

9.2 Μέθοδοι κατανομής του από κοινού κόστους 332

9.2.1 Παράδειγμα κατανομής από κοινού κόστους 1 333

9.2.1 Παράδειγμα κατανομής από κοινού κόστους 2 335

9.3 Επιλογή μεθόδου κατανομής του από κοινού κόστους 336

9.4 Υποπροϊόντα 337

9.5 Ασκήσεις 9ου κεφαλαίου 340

Κεφάλαιο 10 Ελαττωματικά, Φθαρμένα, Υπολείμματα και Φύρα Παραγωγής 353

10.1 Γενικά περί ελαττωματικών, φθαρμένων, υπολειμμάτων και φύρα παραγωγής 353

10.2 Ελαττωματικά προϊόντα 354

10.2.1 Ελαττωματικά προϊόντα στο πλαίσιο της εξατομικευμένης κοστολόγησης 354

10.2.2 Ελαττωματικά προϊόντα στο πλαίσιο της συνεχούς κοστολόγησης 356

10.3 Άχρηστα και φθαρμένα προϊόντα 357

10.3.1 Φθαρμένα προϊόντα στο πλαίσιο της εξατομικευμένης κοστολόγησης 357

10.3.2 Φθαρμένα προϊόντα στο πλαίσιο της συνεχούς κοστολόγησης . 358

10.4 Φύρα παραγωγής 377

10.5 Υπολείμματα παραγωγής 379

10.6 Γενικά περί ποιότητα 381

10.6.1 Διοίκηση Ολικής Ποιότητας 382

10.6.2 Κόστος Ποιότητας 384

10.7 Ασκήσεις 10ου κεφαλαίου 387

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ

Τεχνικές Αποτίμησης

Κεφάλαιο 11 Παραδοσιακές Τεχνικές Κοστολόγησης 393

11.1 Γενικά περί απορροφητικής και μεταβλητής κοστολόγησης 393

11.2 Ο χειρισμός των σταθερών Γ.Β.Ε 394

11.3 Λογιστικό αποτέλεσμα βάσει της μεταβλητής και της απορροφητικής κοστολόγησης 397

11.4 Επίδραση της διακύμανσης των πωλήσεων 399

11.5 Συγκριτική αξιολόγηση απορροφητικής και μεταβλητής κοστολόγησης 405

11.6 Ασκήσεις 11ου κεφαλαίου 408

Κεφάλαιο 12 Κοστολόγηση βάσει δραστηριοτήτων 419

12.1. Γενικά περί κοστολόγησης βάσει δραστηριοτήτων 419

12.2 Περιορισμοί των κλασσικών συστημάτων κοστολόγησης 420

12.3 Βασικές έννοιες της κοστολόγησης βάσει δραστηριοτήτων 422

12.4 Σχεδιασμός συστήματος κοστολόγησης βάσει δραστηριοτήτων 423

12.5 Οδηγοί και δεξαμενές κόστους 426

12.6 Προσδιορισμός του κόστους βάσει δραστηριοτήτων 428

12.7 Χρησιμότητα κοστολόγησης βάσει δραστηριοτήτων 431

12.8 Ασκήσεις 12ου κεφαλαίου 434

ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ

Ειδικά Θέματα

Κεφάλαιο 13 Πρότυπο Κόστος 441

13.1 Πρότυπο κόστος 441

13.2 Η έννοια των αποκλίσεων 442

13.2.1 Απόκλιση άμεσων υλικών 444

13.2.2 Απόκλιση άμεσης εργασίας 446

13.2.3 Αποκλίσεις Γ.Β.Ε 447

13.2.4 Αποκλίσεις σταθερών Γ.Β.Ε 448

13.2.5 Αποκλίσεις μεταβλητών Γ.Β.Ε 450

13.2.6 Απόκλιση πωλήσεων 450

13.2.7 Απόκλιση εξόδων πωλήσεων 451

13.3 Παράδειγμα υπολογισμού αποκλίσεων 452

13.4 Λογιστική παρακολούθηση του πρότυπου κόστους 454

13.4.1 1η Προσέγγιση: Λογιστικοποίηση των αποκλίσεων με την αγορά ή την ανάλωση 454

13.4.2 2η Προσέγγιση: Λογιστικοποίηση των αποκλίσεων στο τέλος της χρήσης 456

13.5 Παράδειγμα πρότυπης κοστολόγησης και προσδιορισμού των αποτελεσμάτων σύμφωνα με την Ομάδα 9 458

13.6 Ασκήσεις 13ου κεφαλαίου 482

Κεφάλαιο 14 Προϋπολογισμοί 491

14.1 Γενικά περί προϋπολογισμών 491

14.2 Στόχοι του προϋπολογισμού 492

14.3 Διακρίσεις προϋπολογισμών 493

14.4 Περιορισμοί στη κατάρτιση προϋπολογισμών 495

14.5 Η σημασία της πρόβλεψης των πωλήσεων 496

14.6 Η διαδικασία κατάρτισης προϋπολογισμού 496

14.7 Προϋπολογιστικός έλεγχος 497

14.8 Γενικός προϋπολογισμός 498

14.8.1 Προϋπολογισμός πωλήσεων 500

14.8.2 Προϋπολογισμός παραγωγής 500

Προϋπολογισμός αναλώσεων πρώτων υλών 501

Προϋπολογισμός αγορών πρώτων υλών 501

Προϋπολογισμός άμεσης εργασίας 501

Προϋπολογισμός των Γ.Β.Ε 501

Προϋπολογισμός κόστους παραγωγής τμημάτων 501

Προϋπολογισμός κόστους παραγωγής προϊόντος 502

14.8.3 Προϋπολογισμοί των γενικών εξόδων διοίκησης και διάθεσης 502

14.8.4 Ταμειακός προϋπολογισμός 502

14.8.5 Προϋπολογιστική Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης 502

14.8.6 Προϋπολογιστικός Ισολογισμός 502

14.9 Παράδειγμα κατάρτισης ισολογισμού 503

14.10 Ασκήσεις 14ου κεφαλαίου 509

Κεφάλαιο 15 Λήψη Αποφάσεων στο Βραχυχρόνιο Διάστημα 513

15.1 Γενικά περί λήψης αποφάσεων 513

15.2 Σχετικό κόστος 514

15.3 Ποιοτικοί παράγοντες και επιχειρηματικές αποφάσεις 514

15.4 Ιδιοπαραγωγή ή αγορά 515

15.5 Κλείσιμο ενός τμήματος του επιχειρηματικού οργανισμού 517

15.6 Αποδοχή παραγγελίας 518

15.7 Προσδιορισμός παραγωγής με περιορισμούς 519

15.8 Αντικατάσταση μηχανήματος 520

15.9 Ανάλυση νεκρού σημείου με ένα προϊόν 521

15.9.1 Οι υποθέσεις της ανάλυσης νεκρού σημείου 523

15.9.2 Ανάλυση νεκρού σημείου στη λήψη αποφάσεων 523

15.9.3 Ανάλυση νεκρού σημείου όταν υπάρχουν περισσότερα από ένα προϊόντα 525

15.9.4 Νεκρό σημείο και περιθώριο ασφαλείας πωλήσεων 526

15.10 Ανάλυση κόστους – όγκου δραστηριότητας – κέρδους 527

15.11 Μαθηματικός προγραμματισμός 529

15.11.1 Γραμμικός προγραμματισμός 529

15.11.2 Ακέραιος προγραμματισμός 536

15.11.3 Μη γραμμικός προγραμματισμός και προγραμματισμός στόχων 536

15.11.4 Μοντέλα δικτύων 537

15.12 PERT και CPM 537

15.13 Ασκήσεις 15ου κεφαλαίου 542

Κεφάλαιο 16 Κοστολογικές Τεχνικές για Σύγχρονα Συστήματα Διοίκησης Παραγωγής 553

16.1 Κόστος αποθεμάτων και απαιτήσεις για αυξημένη οικονομική αποδοτικότητα 553

16.1.1 Προγραμματισμός απαιτήσεων αποθεμάτων 555

16.1.2 Λιτή παραγωγή 555

16.2 Συστήματα κοστολόγησης για τον αποτελεσματικό έλεγχο του κόστους αποθέματος 557

16.2.1 Κοστολόγηση για τη λιτή παραγωγή 557

16.2.2 Η κοστολόγηση στόχου 560

Γενική διαδικασία υλοποίησης της κοστολόγησης στόχου 563

Καθορισμός κόστους-στόχου 564

Παρακολούθηση κόστους-στόχου 565

16.2.3 Κοστολόγηση κύκλου ζωής προϊόντος 566

Βιβλιογραφία 569