Σύγχρονο Μάνατζμεντ

Αντώνιος Ν. Γεωργόπουλος,
Λεωνίδας Ε. Μαρούδας,
Παναγιώτης Β. Πολυχρονίου

A΄ Έκδοση

Εκδότης: Μπένου Ε.
Μορφή: Μαλακό εξώφυλλο
Αριθμός σελίδων: 920
Κωδικός ISBN: 978-960-359-149-8
Διαστάσεις: 17 × 24 εκ.
Κωδ. Εύδοξος: 112695398

Category: Management

Description
Περιεχόμενα

Ζούμε σε ένα κόσμο διαρκών αλλαγών, σημαντικών αναταράξεων και υψηλής αβεβαιότητας. Σ' αυτό το περιβάλλον, η μόνη σταθερά για μια επιχείρηση είναι οι διαρκείς οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές. Οι αλλαγές εκφράζονται με διάφορους τρόπους όπως οικονομικές κρίσεις, εμπορικούς πολέμους, γεωπολιτικές συρράξεις, τεράστιες απειλές υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος, ριζικές μεταβολές του θεσμικού πλαισίου, εντατικοποίηση του ανταγωνισμού, οξύ δημογραφικό πρόβλημα, καθώς και ραγδαία μεταβολή των καταναλωτικών προτιμήσεων.

Αυτές οι ευρύτατες και ταχείες αλλαγές του εξωτερικού περιβάλλοντος των επιχειρήσεων, έχουν προκαλέσει σημαντικούς μετασχηματισμούς στη δομή, στην οργάνωση της εργασίας, στις διοικητικές πρακτικές, καθώς και στο σύνολο των αναπαραστάσεων και των αξιών που τις διέπουν. Η μετατόπιση των εξωτερικών συνόρων των παραδοσιακών επιχειρήσεων, που χαρακτηρίζονταν από τυποποιημένες διαδικασίες συντονισμού και ελέγχου, από εξειδικευμένες εργασίες και από σχετικά σταθερές αγορές, με χαμηλό βαθμό αβεβαιότητας, συμβαδίζει με την μετακίνηση των ορίων στο εσωτερικό τους, μεταξύ τμημάτων, λειτουργιών και υπηρεσιών, με συνέπεια τη σταδιακή αντικατάσταση των ιεραρχικών-γραφειοκρατικών δομών από ευέλικτες οργανωτικές δομές. Οι ραγδαίες εξελίξεις στις επιχειρήσεις και στους οργανισμούς, προφανώς συνδέονται άμεσα με τις οικονομικές, τεχνολογικές και κοινωνικές μεταβολές που συντελούνται στη σύγχρονη κοινωνία, ιδιαίτερα δε με την παγκοσμιοποίηση, την ταχύτατη πρόοδο της πληροφορικής και της τεχνολογίας, καθώς και την αύξουσα πολιτισμική ετερογένεια του ανθρώπινού δυναμικού. Οι μετεγκαταστάσεις των παραγωγικών μονάδων, οι εξαγορές, οι συγχωνεύσεις και οι διεπιχειρησιακές συμμαχίες συνιστούν εκφάνσεις του φαινομένου της παγκοσμιοποίησης των επιχειρήσεων, των στρατηγικών και των αγορών. Το εν λόγω φαινόμενο δεν αφορά πλέον μόνο τη διεθνοποίηση των αγορών, αλλά άπτεται όλων των φάσεων σύλληψης, σχεδιασμού, παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης των προϊόντων και των υπηρεσιών. Η λειτουργία των επιχειρήσεων σε συνθήκες παγκόσμιας αγοράς επιφέρει σημαντικές αλλαγές στις προτεραιότητες των στόχων, στην οργανωτική δομή, αλλά και στις συνθήκες απασχόλησης και ιεραρχικής εξέλιξης των στελεχών τους.

Κεντρικό καθήκον του μάνατζμεντ είναι η έγκαιρη πρόβλεψη και η αποτελεσματική αντιμετώπιση των παραπάνω αλλαγών, ούτως ώστε η επιχείρηση να παραμείνει και να ανταγωνίζεται με επιτυχία στον κλάδο της σε μακροχρόνια κλίμακα. Αυτό βέβαια συνιστά μια μεγάλη πρόκληση για τα διοικητικά στελέχη, τα οποία απαιτείται να κατέχουν ιδιαίτερες γνώσεις, εξειδικευμένες ικανότητες/δεξιότητες και πλούσιες εμπειρίες, σε εντελώς διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα. Όλα αυτά τα στοιχεία θα τους επιτρέψουν να έχουν ρεαλιστικό όραμα, ελκυστικούς στρατηγικούς στόχους και επιτυχή διαχείριση των αλλαγών και των συνεπειών τους.

Το παρόν βιβλίο φιλοδοξεί να συνεισφέρει προς αυτή την κατεύθυνση, δηλαδή επιδιώκει να αναδείξει την ειδική σημασία των αλλαγών του εξωτερικού περιβάλλοντος για την επιχείρηση, υπογραμμίζοντας ότι το εξωτερικό περιβάλλον δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται και να αναλύεται απομονωμένα από το ενδο-επιχειρησιακό περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα, οι πελάτες και οι αγορές της επιχείρησης καθορίζουν τις πωλήσεις της, οι προμηθευτές διαμορφώνουν το κόστος και την ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών της, οι ανταγωνιστές επηρεάζουν τις στρατηγικές της κινήσεις, η οικονομική κρίση μεταβάλλει άρδην τη ζήτηση και κατ' επέκταση συρρικνώνει την παραγωγή και την κερδοφορία της, ενώ τέλος το φορολογικό καθεστώς μεταβάλλει το επίπεδο των κερδών της μετά φόρων. Ταυτόχρονα, το μάνατζμεντ θα πρέπει να επενδύει και να αξιοποιεί δημιουργικά τους πόρους και τις θεμελιώδεις ικανότητες της επιχείρησης, ούτως ώστε να διαμορφώνει ένα ευέλικτο εσωτερικό περιβάλλον που να θέτει τις προϋποθέσεις απόκτησης ενός διαρκούς/βιώσιμου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, μέσα από τη συνεχή εναρμόνισή του με τον εξωτερικό περίγυρο.

Η δομή του βιβλίου είναι τέτοια που επιτρέπει στον αναγνώστη να σχηματίσει μια σφαιρική άποψη, για τη διοίκηση επιχειρήσεων και τις παραδοσιακές και σύγχρονες διαστάσεις της. Ειδικότερα, το βιβλίο αποτελείται συνολικά από πέντε (5) ενότητες και εικοσιπέντε (25) κεφάλαια. Προσπαθήσαμε να υπάρχει κατά το δυνατόν μεγαλύτερη συνεκτικότητα ανάμεσα στα επιμέρους θεματικά πεδία, αναφέροντας κάθε φορά πως το κάθε κεφάλαιο συνδέεται εννοιολογικά και από άποψη περιεχομένου με τα υπόλοιπα, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις επαναλάβαμε σε διάφορα σημεία του βιβλίου ορισμένες βασικές έννοιες και προσεγγίσεις, βέβαια από διαφορετική οπτική γωνία. Με αυτόν τον τρόπο θεωρούμε ότι συμβάλλουμε στην καλύτερη κατανόηση της ύλης, καθώς και της σημασίας του σύγχρονου μάνατζμεντ στο ραγδαία μεταβαλλόμενο περιβάλλον, καλύπτοντας πολύπλευρα τις νέες τάσεις της διοικητικής επιστήμης.

Πιο συγκεκριμένα, στην πρώτη ενότητα, η οποία αποτελείται από τέσσερα (4) κεφάλαια, επικεντρωνόμαστε στην έννοια της επιχείρησης, στο περιβάλλον της και στο ρόλο του μάνατζμεντ. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στις βασικές λειτουργίες του μάνατζμεντ και ειδικότερα στον προγραμματισμό, στην οργάνωση, στη διεύθυνση και στον έλεγχο. Θεωρούμε ότι η πρώτη ενότητα παρέχει στον αναγνώστη όλες τις κρίσιμες γνώσεις και πληροφορίες σχετικά με τις θεμελιώδεις αρχές της οργάνωσης και της διοίκησης των επιχειρήσεων.

Στη δεύτερη ενότητα, η οποία απαρτίζεται από πέντε (5) κεφάλαια, προσεγγίζουμε θεμελιώδη στοιχεία του οργανωτικού σχεδιασμού της επιχείρησης υπό το πρίσμα κεντρικών θεωρητικών εκπροσώπων του μάνατζμεντ.

Στην τρίτη ενότητα, η οποία εμπεριέχει πέντε (5) κεφάλαια, καλύπτουμε βασικές πτυχές του στρατηγικού μάνατζμεντ, όπως είναι η ανάλυση του εσωτερικού και του εξωτερικού περιβάλλοντος της επιχείρησης, οι στρατηγικές απόκτησης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και οι στρατηγικές ανάπτυξης.

Στην τέταρτη ενότητα, παρουσιάζουμε ενδιαφέρουσες διαστάσεις του διεθνούς μάνατζμεντ και της διεθνοποίησης των επιχειρήσεων.

Τέλος, στην πέμπτη ενότητα, η οποία αποτελείται από δέκα (10) κεφάλαια, αναλύουμε διεξοδικά πτυχές του μάνατζμεντ των στρατηγικών και των λειτουργικών αλλαγών (change management), το οποίο είναι άμεσα συνυφασμένο με τον κύκλο ζωής κλάδων, επιχειρήσεων και προϊόντων, τις διαδικασίες από-επένδυσης και αναδιάρθρωσης της οικονομίας και των επιχειρήσεων, τις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές, τις ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων οργανισμών, καθώς και τις οικονομικές κρίσεις. Στα δύο (2) τελευταία κεφάλαια της πέμπτης ενότητας κάνουμε ειδική αναφορά στον ανθρώπινο παράγοντα στο πλαίσιο της αλλαγής και της διαχείρισης συγκρούσεων σε ένα μεταβαλλόμενο ενδοεπιχειρησιακό περιβάλλον. Συνεπώς, το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει τόσο τις εισαγωγικές και θεμελιώδεις προσεγγίσεις, όσο και τις νέες τάσεις στον χώρο του μάνατζμεντ, καλύπτοντας επιστημονικές, και πληροφοριακές ανάγκες του αναγνώστη.

Ελπίζουμε ότι το παρόν βιβλίο θα είναι «εύπεπτο» στον αναγνώστη από πλευράς κατανόησης, χωρίς ταυτόχρονα να έχει παρακάμψει την αναγκαία επιστημονική αυστηρότητα, καθώς επίσης και ότι θα αποτελέσει ένα κατάλληλο εκπαιδευτικό σύγγραμμα για τον προπτυχιακό και μεταπτυχιακό φοιτητή/τρια, τον διδάσκοντα της διοικητικής επιστήμης και τον επαγγελματία του χώρου των επιχειρήσεων και των οργανισμών. Απευθύνεται επίσης, σε κάθε αναγνώστη που επιθυμεί να κατανοήσει τις σύγχρονες προσεγγίσεις του μάνατζμεντ, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να κάνει μια χρονοβόρα αναζήτηση και επεξεργασία της πλούσιας συναφούς βιβλιογραφίας. Άλλωστε το βιβλίο είναι δομημένο με τέτοιο τρόπο, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η σχετική αυτονομία των επιμέρους κεφαλαίων και των θεματικών ενοτήτων (αλλά παράλληλα να υπάρχει και επαρκής σύνδεση μεταξύ τους), γεγονός που επιτρέπει ως ένα βαθμό την επιλεκτική μελέτη. Για την καλύτερη κατανόηση του βιβλίου, κάθε κεφάλαιο ξεκινά με τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα, τις δεξιότητες και τις γνώσεις που θα αποκομίσει ο φοιτητής και γενικότερα ο αναγνώστης, καθώς και με τις προαπαιτούμενες γνώσεις που είναι αναγκαίες για τη μελέτη του. Στο τέλος κάθε κεφαλαίου, υπάρχουν ενδεικτικές ερωτήσεις - απαντήσεις, καθώς και συναφής βιβλιογραφία.

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά τους προπτυχιακούς και τους μεταπτυχιακούς φοιτητές/τριες τόσο του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πατρών, όσο και άλλων πανεπιστημιακών τμημάτων και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, που κατά καιρούς έχουμε διδάξει, οι οποίοι με τις ερωτήσεις, τις απορίες και τις δημιουργικές παρατηρήσεις τους μας έδωσαν μια ση-μαντική ώθηση να συγγράψουμε το παρόν βιβλίο.

Θεωρούμε σκόπιμο να ευχαριστήσουμε θερμά την Αθανασία Γεωργοπούλου για την σκιτσογράφηση του εξωφύλλου, η οποία έδωσε έναν άλλο τόνο στην αισθητική του βιβλίου.

Επίσης, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε την υποψήφια διδάκτορα του τμήματός μας κα Φωτεινή Ρουμελιώτη και την κα Παναγιώτα Νίκα, απόφοιτη του τμήματός μας, για τη βοήθειά τους στην επεξεργασία κάποιων σχημάτων και γραφικών παραστάσεων που συνοδεύουν το κείμενο και συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόησή του.

Ιδιαίτερα νοιώθουμε την ανάγκη να εκφράσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στον Εκδότη του συγκεκριμένου βιβλίου κ. Σωτήρη Μπένο, για την αμέριστη συμβουλευτική και ηθική υποστήριξή του, καθ' όλη την παραγωγική διαδικασία έκδοσης του παρόντος συγγράμματος. Ευελπιστούμε ότι στην επόμενη επανέκδοση του παρόντος βιβλίου, θα διορθωθούν παραλείψεις και ατέλειες, που πιθανά περιέχονται στην παρούσα έκδοση και οι οποίες συνιστούν αποκλειστική υπευθυνότητα των συγγραφέων.

Σε κάθε περίπτωση, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τις οικογένειές μας για την κατανόηση που έδειξαν στις ατέλειωτες ώρες απουσίας μας κατά τη συγγραφή, καθώς και για την αμέριστη ηθική υποστήριξη που μας παρείχαν.

Ρίο Πάτρας
Αντώνιος Ν. Γεωργόπουλος
Λεωνίδας Ε. Μαρούδας
Παναγιώτης B. Πολυχρονίου

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ 19

ΕΝΟΤΗΤΑ 1

Επιχείρηση και Μάνατζμεντ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η έννοια και οι μορφές της επιχείρησης 25

1.1. Εννοιολογικός προσδιορισμός και τυπολογία των οργανώσεων 25

1.2. Οι οργανώσεις ως ανοικτά οικονομικά και κοινωνικά συστήματα 27

1.3. Τι είναι επιχείρηση 28

1.3.1. Η Επιχείρηση ως θεσμός 28

1.3.2. Η επιχείρηση ως κοινωνική οργάνωση 29

1.3.3. Η επιχείρηση ως οικονομικός οργανισμός 30

1.3.4. Η επιχείρηση ως παραγωγή κουλτούρας 33

1.3.5. Η επιχείρηση ως σύστημα μετασχηματισμού 34

1.3.6. Η επιχείρηση ως σύστημα παραγωγής καινοτομιών (innovations) 35

1.3.7. Η επιχείρηση ως σύστημα διαχείρισης πληροφοριών (Management Information System – MIS) 35

1.3.8. Η επιχείρηση ως οργανισμός μάθησης (learning organization) και διοίκησης αλλαγών (change management) 37

1.3.9. Οι περιορισμοί των οικονομικών αποφάσεων 37

1.4. Η αλυσίδα αξίας (value chain) 38

1.5. Διάκριση των οικονομικών μονάδων ανάλογα με το αντικείμενο δραστηριότητας 46

1.5.1. Επιχειρήσεις του πρωτογενούς τομέα 46

1.5.2. Επιχειρήσεις του δευτερογενούς τομέα 47

1.5.3. Επιχειρήσεις του τριτογενούς τομέα 48

1.6. Διάκριση των οικονομικών μονάδων ανάλογα με το μέγεθος 49

1.7. Διάκριση των οικονομικών μονάδων ανάλογα με τον ιδιοκτήτη και τη νομική τους μορφή 50

1.8. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 54

1.9. Βιβλιογραφία 55

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Το περιβάλλον της επιχείρησης και το μάνατζμεντ αλλαγής 57

2.1. Εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον 57

2.2. Το εσωτερικό περιβάλλον 58

2.3. Ο ανθρώπινος παράγοντας 64

2.4. Το εξωτερικό περιβάλλον 65

2.4.1. Οι παράγοντες του εξωτερικού περιβάλλοντος 66

2.4.2. Η δυναμική του εξωτερικού περιβάλλοντος 70

2.4.3. Εξωτερικό περιβάλλον και ιστορική εξέλιξη 72

2.4.4. Οι απαιτήσεις του σημερινού εξωτερικού περιβάλλοντος 74

2.4.5. Το μάνατζμεντ της αλλαγής (change management) 78

2.4.6. Η οργάνωση του μέλλοντος 80

2.4.7. Το Μάνατζμεντ υπό το πρίσμα της κοινωνικής ευθύνης 84

2.5. Αειφόρος ανάπτυξη 85

2.6. Πράσινη οικονομία 86

2.7. Κοινωνική οικονομία 87

2.8. Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη 88

2.9. Η θεωρία των ενδιαφερόμενων μερών 89

2.10. Εταιρική διακυβέρνηση 90

2.11. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 91

2.12. Βιβλιογραφία 93

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Το μάνατζμεντ της επιχείρησης – Εννοιολογικός προσδιορισμός και κατηγοριοποίηση 97

3.1. Έννοια του μάνατζμεντ 97

3.2. Λειτουργίες του μάνατζμεντ 101

3.2.1. Ο Προγραμματισμός (Planning) 101

3.2.2. Η Οργάνωση (Organizing) 103

3.2.3. Διεύθυνση – Ηγεσία (Directing – Leading) 104

3.2.4. Έλεγχος (Controlling) 105

3.3. Performance μάνατζμεντ 107

3.4. Project μάνατζμεντ 110

3.5. Risk μάνατζμεντ 112

3.6. Διεθνές μάνατζμεντ 115

3.7. Επίπεδα μάνατζμεντ 116

3.8. Ρόλοι μάνατζμεντ 120

3.9. Γνώσεις, ικανότητες και χαρακτηριστικά μάνατζμεντ 122

3.9.1. Ικανότητες 123

3.9.2. Γνώσεις 123

3.9.3. Χαρακτηριστικά 124

3.10. Ερωτήσεις -Απαντήσεις 124

3.11. Βιβλιογραφία 127

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Λειτουργίες του μάνατζμεντ 129

4.1. Προγραμματισμός 134

4.1.1. Ο προγραμματισμός ως έκφραση στρατηγικής 137

4.1.2. Ο προγραμματισμός ως έκφραση δημιουργίας στρατηγικής 141

4.1.3. Η διαδικασία δημιουργίας στρατηγικής: διαμόρφωση, αξιολόγηση και επιλογή 143

4.1.4. Δημιουργία στρατηγικής: επιμέρους στρατηγικές και οργανωτικά επίπεδα της επιχείρησης 150

4.1.5. Ο προγραμματισμός ως έκφραση υλοποίησης ή εφαρμογής στρατηγικής 163

4.1.6. Η υλοποίηση στρατηγικής: προϋποθέσεις επιτυχίας και τομείς εφαρμογής της 166

4.1.7. Διαδικασία στοχοθεσίας και προγραμματισμού: στόχοι και σχέδια δράσης 172

4.1.8. Διοίκηση μέσω στόχων (Management by Objectives – MBO) 178

4.1.9. Η λήψη αποφάσεων 181

4.2. Οργάνωση 204

4.2.1. Έννοια της οργάνωσης 204

4.2.2. Καταμερισμός εργασίας 217

4.2.3. Τμηματοποίηση 218

4.2.4. Εύρος ελέγχου 222

4.2.5. Σχέσεις εξουσίας 224

4.2.6. Εξουσιοδότηση 225

4.3. Διεύθυνση – Ηγεσία 226

4.3.1. Η έννοια της διεύθυνσης-ηγεσίας 226

4.3.2. Μάνατζμεντ και Ηγεσία 227

4.3.3. Θεωρίες Ηγεσίας 229

4.3.4. Θεωρίες παρακίνησης 237

4.3.5. Ομάδες εργασίας 243

4.4. Έλεγχος 247

4.4.1. Εννοιολογική προσέγγιση 247

4.4.2. Διαδικασία ελέγχου 249

4.4.3. Τύποι ελέγχου 254

4.4.4. Στρατηγικές ελέγχου 256

4.4.5. Περιοχές και εργαλεία ελέγχου 258

4.4.6. Ελεγκτική 267

4.4.7. Αιτίες και μορφές αντίδρασης των εργαζομένων στον έλεγχο 268

4.4.8. Αρχές αποτελεσματικού ελέγχου 270

4.5. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 272

4.6. Βιβλιογραφία 282

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

Θεωρητικές Προσεγγίσεις στον Οργανωτικό Σχεδιασμό:

Από τον Frederic W. Taylor στον Henry Mintzberg

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Οι αρχικές θεωρητικές συνεισφορές στη διοικητική επιστήμη: η επιχείρηση ως «κλειστό κοινωνικό σύστημα» 291

5.1. Η «επιστημονική» οργάνωση της εργασίας 291

5.1.1. Εισαγωγικές Παρατηρήσεις 291

5.1.2. Το Θεωρητικό Πλαίσιο του Ταιϋλορισμού 293

5.1.3. Η Εφαρμογή της «Επιστημονικής» Οργάνωσης της Εργασίας 300

5.2. Η σχολή των ανθρώπινων σχέσεων 305

5.2.1. Η Εμπειρική Έρευνα στο Hawthorne 305

5.2.2. Η ανάπτυξη της σχολής των «ανθρωπίνων σχέσεων» 309

5.3. Ερωτήσεις -Απαντήσεις 312

5.4. Βιβλιογραφία 313

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. Οι επιδράσεις του εξωτερικού περιβάλλοντος

στον οργανωτικό σχεδιασμό 315

6.1. Εισαγωγικές Παρατηρήσεις 315

6.2. Δυνάμεις και κατηγορίες περιβάλλοντος 316

6.3. Σταθερό Περιβάλλον 319

6.4. Μεταβαλλόμενο Περιβάλλον 321

6.5. Περιβαλλοντική αβεβαιότητα 323

6.6. Προσαρμογή Οργανωτικής Δομής στο Περιβάλλον 324

6.6.1. Μηχανιστική και Οργανική Οργανωτική Δομή 324

6.6.2. Διαφοροποίηση και Ολοκλήρωση (Συνοχή) 326

6.7. Ερωτήσεις -Απαντήσεις 334

6.8. Βιβλιογραφία 336

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. H επίδραση της τεχνολογίας στον οργανωτικό σχεδιασμό 337

7.1. Εισαγωγικές Παρατηρήσεις 337

7.2. Οι τύποι των τεχνολογικών αλληλεξαρτήσεων 339

7.2.1. Τεχνολογική αλληλεξάρτηση τύπου απλής συνάθροισης 343

7.2.2. Τεχνολογική αλληλεξάρτηση τύπου σειράς 346

7.2.3. Η περίπτωση της αμοιβαίας αλληλεξάρτησης 349

7.2.4. Σύνοψη του συσχετισμού των τεχνολογικών αλληλεξαρτήσεων και της οργανωτικής δομής 352

7.3. Οι κύριες θεωρητικές συνεισφορές στη μελέτη των επιδράσεων της τεχνολογίας στις οργανώσεις 353

7.3.1. Οι τύποι της τεχνολογίας σύμφωνα με τον James Thompson 353

7.3.2. Η μελέτη της Joan Woodward 357

7.3.3. Η θεωρητική συνεισφορά του Charles Perrow 363

7.4. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 366

7.6. Βιβλιογραφία 367

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8. Συστήματα διακίνησης – επεξεργασίας της πληροφόρησης και οργανωτικός σχεδιασμός 369

8.1. Εισαγωγικές Παρατηρήσεις 369

8.2. Απαιτήσεις Πληροφόρησης σε Σταθερό και Μεταβαλλόμενο Περιβάλλον 370

8.3. Μεθοδολογικές προσεγγίσεις και Στρατηγικές 373

8.3.1. Αύξηση της Ικανότητας Διακίνησης-Επεξεργασίας

της Πληροφόρησης 375

8.3.2. Μείωση των Απαιτήσεων για Διακίνηση-Επεξεργασία

της πληροφόρησης 380

8.4. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 384

8.5. Βιβλιογραφία 385

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9. Οργανωσιακός συντονισμός και τυπολογία των οργανωτικών μορφών 387

9.1. Εισαγωγικές Παρατηρήσεις 387

9.2. Οι Συντονιστικοί Μηχανισμοί στις Οργανώσεις 389

9.3. Η Ταξινόμηση των Οργανωτικών Μορφών 393

9.3.1. Τα Συστατικά Μέρη των Οργανώσεων 393

9.3.2. Οι Βασικές Μορφές της Οργανωτικής Δομής 396

9.4. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 404

9.5. Βιβλιογραφία 405

ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΡΙΤΗ

Στρατηγικό Μάνατζμεντ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10. Στρατηγική επιχείρησης 415

10.1. Έννοια και στοιχεία στρατηγικής 416

10.2. Είδη στρατηγικής 420

10.3. Στάδια στρατηγικής 421

10.4. Στρατηγική και επίπεδα οργάνωσης 427

10.5. Ερωτήσεις -Απαντήσεις 428

10.6. Βιβλιογραφία 430

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11. Στρατηγική Ανάλυση του Εξωτερικού Περιβάλλοντος της Επιχείρησης 431

11.1. Γενικά για το εξωτερικό περιβάλλον 431

11.2. Το μάκρο εξωτερικό περιβάλλον 442

11.3. Το κλαδικό εξωτερικό περιβάλλον 452

11.4. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 462

11.5. Βιβλιογραφία 463

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. Στρατηγική ανάλυση του εσωτερικού περιβάλλοντος της επιχείρησης 465

12.1. Το εσωτερικό περιβάλλον γενικά: πόροι, ικανότητες, ανταγωνιστικό πλεονέκτημα 465

12.2. Οι θεμελιώδεις ικανότητες 467

12.3. Από τη θεωρία των παραγωγικών πόρων στη θεωρία του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος 468

12.4. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 473

12.5. Βιβλιογραφία 473

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13. Γενικές στρατηγικές επίτευξης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος 475

13.1. Οι επιχειρηματικές στρατηγικές γενικά 475

13.2. Οι γενικές στρατηγικές απόκτησης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος 477

13.3. Ηγεσία κόστους (cost leadership) 478

13.4. Διαφοροποίηση (differentiation) 482

13.5. Εστίαση (focus) 484

13.6. Εστίαση στο κόστος (cost focus) versus εστίαση στη διαφοροποίηση (differentiation focus) 486

13.7. Σύνοψη: Ηγεσία κόστους, διαφοροποίηση, εστίαση 486

13.8. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 488

13.9. Βιβλιογραφία 489

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14. Στρατηγικές ανάπτυξης 491

14.1. Στρατηγικές ανάπτυξης γενικά 491

14.2. Διαφοροποίηση δραστηριοτήτων: συσχετισμένη versus ασυσχέτιστη 498

14.3. Κάθετη ολοκλήρωση versus οριζόντια ολοκλήρωση 503

14.3.1. Κάθετη ολοκλήρωση 504

14.3.2. Οριζόντια ολοκλήρωση 505

14.4. Εσωτερική ανάπτυξη versus συγχωνεύσεις & εξαγορές (Σ&Ε) 508

14.4.1. Διάκριση των συγχωνεύσεων & εξαγορών 512

14.4.2. Συγχωνεύσεις & εξαγορές και μορφές διαφοροποίησης/ ολοκλήρωσης 514

14.4.3. Πλεονεκτήματα συγχωνεύσεων & εξαγορών 517

14.5. Στρατηγικές συμμαχίες και συνεργασίες (joint development) 521

14.6. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 522

13.7. Βιβλιογραφία 524

ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΕΤΑΡΤΗ

Διεθνοποίηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15. Διεθνοποίηση των Επιχειρήσεων 529

15.1. Εισαγωγική προσέγγιση 530

15.2. Η διεθνοποίηση των επιχειρήσεων 532

15.3. Επενδυτικά Κίνητρα Πολυεθνικών Επιχειρήσεων 542

15.3.1. Πολιτικές αγοράς ή ζήτησης 543

15.3.2. Πολιτικές Κόστους Παραγωγής 545

15.3.3. Πολιτικές ζήτησης και παραγωγής (Μικτός τύπος) 549

15.4. Πλεονεκτήματα Εγκατάστασης των Χωρών-Υποδοχής 552

15.4.1. Μέγεθος Αγοράς 553

15.4.2. Κόστος εργασίας 553

15.4.3. Ποιότητα της εργασίας: Ανθρώπινο κεφάλαιο 554

15.4.4. Τεχνολογία 554

15.4.5. Υποδομή 555

15.4.6. Θεσμικό Περιβάλλον 555

15.4.7. Βαθμός Ανοίγματος της Οικονομίας 556

15.4.8. Δημοσιονομικά Κίνητρα 546

15.4.9. Μακροοικονομική Σταθερότητα 557

15.4.10. Πολιτική Σταθερότητα 557

15.4.11. Πολιτισμικές Διαφορές 558

15.5. Τελικό συμπέρασμα 559

15.6. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 562

15.7. Βιβλιογραφία 563

ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΜΠΤΗ Αναδιοργάνωση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16. Η αναδιοργάνωση της επιχείρησης 567

16.1. Εννοιολογική προσέγγιση 568

16.2. Λόγοι αναδιοργάνωσης 570

16.3. Στρατηγική versus λειτουργική αναδιοργάνωση 573

16.3.1. Στρατηγική αναδιοργάνωση 573

16.3.2. Λειτουργική αναδιοργάνωση 575

16.4. Ανασχεδιασμός επιχειρηματικών διαδικασιών (BPR) 577

16.5. Μάνατζμεντ αναδιοργάνωσης 580

16.6. Συνέπειες του μάνατζμεντ της αναδιοργάνωσης 583

16.7. Εμπειρικά παραδείγματα αναδιοργάνωσης 587

16.8. Το μάνατζμεντ του ανθρώπινου δυναμικού (Human Resource Management – HRM) στην αναδιοργάνωση 590

16.8. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 594

16.9. Βιβλιογραφία 595

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17. Κύκλος ζωής και αποεπένδυση 597

17.1. Καινοτομία και αλλαγή 598

17.2. Κύκλος ζωής των προϊόντων 602

17.3. Κύκλος ζωής των επιχειρήσεων 605

17.4. Επιχειρηματικότητα και διαδικασίες ίδρυσης νέων επιχειρήσεων 610

17.5. Κύκλος ζωής των βιομηχανιών/των κλάδων παραγωγής 613

17.6. Παράρτημα: Νέοι κλάδοι παραγωγής 616

17.7. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 623

17.8. Βιβλιογραφία 626

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18. Αποεπένδυση και αναδιοργάνωση 627

18.1. Εννοιολογική προσέγγιση 628

18.2. Μορφές εξόδου από την αγορά 632

18.3. Η προσέγγιση της βιομηχανικής οργάνωσης 634

18.4. Η διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων 636

18.5. Η χρηματοοικονομική προσέγγιση της αποεπένδυσης 640

18.5.1. Αποεπένδυση και οικονομική επίδοση 642

18.5.2. Αποεπένδυση και χρηματιστήριο 647

18.5.3. Θεωρία της αντιπροσώπευσης και αποεπένδυση 651

18.5.4. Άλλες προσεγγίσεις αποεπένδυσης 651

18.6. Στοιχεία του μάνατζμεντ από επένδυσης 653

18.7. Ερωτήσεις -Απαντήσεις 659

18.8. Βιβλιογραφία 661

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19. Το μάνατζμεντ της εξυγίανσης 663

19.1. Εισαγωγή 663

19.2. Διάσωση 665

19.3. Σταθεροποίηση 666

19.4. Αναδόμηση – ανάπτυξη 666

19.5. «Αιχμάλωτη» επιχείρηση 667

19.6. Ρευστοποίηση 667

19.7. Ερωτήσεις -Απαντήσεις 668

19.8. Βιβλιογραφία 669

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20. Το μάνατζμεντ των συγχωνεύσεων & εξαγορών (Σ&Ε) 671

20.1. Μάνατζμεντ συγχωνεύσεων και εξαγορών 672

20.1.1. Φάση πριν την εξαγορά 672

20.1.2. Φάση κατά την εξαγορά 674

20.1.3. Φάση μετά την εξαγορά 676

20.2. Τα στελέχη των συγχωνεύσεων και εξαγορών 678

20.3. Μορφές ολοκλήρωσης των Σ&Ε 683

20.3.1. Αυτονομία 684

20.3.2. Μερική ολοκλήρωση 685

20.3.3. Πλήρης ολοκλήρωση 686

20.4. Δημιουργία και καταστροφή αξίας στις συγχωνεύσεις και εξαγορές 687

20.5. Ταμειακές ροές στις συγχωνεύσεις και εξαγορές 692

20.6. Διασυνοριακές Συγχωνεύσεις & Εξαγορές 695

20.7. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 712

20.8. Βιβλιογραφία 714

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 21. Διεθνοποίηση και αναδιοργάνωση 717

21.1. Εισαγωγικά στοιχεία διεθνούς μάνατζμεντ 718

21.2. Μάνατζμεντ διεθνούς μετεγκατάστασης δραστηριοτήτων 720

21.3. Μάνατζμεντ τοπικής και παγκόσμιας ενδοεταιρικής ολοκλήρωσης των θυγατρικών μονάδων 723

21.4. Μορφές των μορφών διεθνοποίησης 729

21.4.1. Εσωτερίκευση-εξωτερίκευση και μορφές διεθνοποίησης 729

21.4.2. Το μάνατζμεντ εσωτερίκευσης-εξωτερίκευσης 731

21.4.3. Πολιτικές εσωτερίκευσης και άμεσες ξένες επενδύσεις 737

21.4.4. Μορφές εξωτερίκευσης με συμμετοχή κεφαλαίου: Joint-Ventures 739

21.4.5. Μορφές εξωτερίκευσης χωρίς συμμετοχή κεφαλαίου 746

21.4.6. Μάνατζμεντ μορφών διεθνοποίησης: Fade-in και fade-out στρατηγικές 754

21.4.7. Μάνατζμεντ των Joint-Ventures: αποσταθεροποίηση και αναδιοργάνωση 758

21.5. Διαφορές ξένων και εγχώριων επιχειρήσεων 762

21.6. Μάνατζμεντ αναδιοργάνωσης μεγάλων επιχειρήσεων στην ενιαία αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης 766

21.7. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 771

21.8. Βιβλιογραφία 774

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 22. Το μάνατζμεντ των ιδιωτικοποιήσεων 775

22.1. Ιδιωτικοποιήσεις και ανταγωνισμός 776

22.2. Στρατηγικό μάνατζμεντ ιδιωτικοποιήσεων 782

22.3. Χρηματοοικονομικό μάνατζμεντ ιδιωτικοποιήσεων 788

21.3.1. Δημόσια προσφορά 791

21.3.2. Πώληση σε στρατηγικό επενδυτή μέσω ιδιωτικής συναλλαγής – δημοπρασία ή πώληση με διαπραγμάτευση 792

21.3.3. Μικτή πώληση – Πώληση σε στρατηγικό επενδυτή μέσω ιδιωτικής συναλλαγής σε συνδυασμό με δημόσια προσφορά μετοχών 795

22.4. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των ιδιωτικοποιήσεων 796

22.5. Συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα 802

22.6. Η εμπειρία του μάνατζμεντ των ιδιωτικοποιήσεων 804

22.7. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 813

22.8. Βιβλιογραφία 816

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 23. Μάνατζμεντ κρίσεων 817

23.1. Ο κύκλος του μάνατζμεντ εξυγίανσης 818

23.2. Η τυπολογία των κρίσεων 827

23.3. Ενδογενείς και εξωγενείς αιτίες κρίσεων 830

23.3.1. Ενδογενείς αιτίες κρίσεων 830

23.3.2. Εξωγενείς αιτίες κρίσεων 832

23.4. Μάνατζμεντ έγκαιρης διάγνωσης: Συμπτώματα κρίσεων 833

23.5. Άμεσα βήματα του μάνατζμεντ στην κρίση 836

23.6. Στρατηγικό μάνατζμεντ της κρίσης 838

23.6.1. Στρατηγική του αγώνα 839

23.6.2. Η στρατηγική της φυγής 840

23.6.3. Η στρατηγική της μεταφοράς αρμοδιοτήτων 840

23.6.4. Η στρατηγική του συμβιβασμού και της συγκατάθεσης 841

23.7. Στρατηγικό μάνατζμεντ εξάλειψης των μη αποδοτικών μονάδων και τμημάτων της επιχείρησης 845

23.8. Η προσωπικότητα του manager της εξυγίανσης 847

23.9. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 848

23.10. Βιβλιογραφία 852

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 24. Μάνατζμεντ του ανθρώπινου παράγοντα και αλλαγή 853

24.1. Εισαγωγή 853

24.2. Η ανθρώπινη αντίδραση στις αλλαγές 854

24.3. Το μάνατζμεντ της «νεκρής κοιλάδας» (The “death valley”) της αλλαγής 857

24.4. Μάνατζμεντ της Αντίστασης των Εργαζομένων στην Αλλαγή 860

24.5. Μάνατζμεντ προσωπικού και αλλαγή 865

24.6. Μάνατζμεντ οργανωσιακής κουλτούρας και αλλαγή 867

24.7. Επιχειρησιακή ηθική και αλλαγή 869

24.8. Ερωτήσεις – Απαντήσεις 878

24.9. Βιβλιογραφία 881

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 25. Διαχείριση Συγκρούσεων 883

25.1. Τα χαρακτηριστικά της έννοιας της σύγκρουσης στο πλαίσιο της οργάνωσης 883

25.1.1. Στόχοι 883

25.1.2. Ανάλυση του περιεχομένου της έννοιας της σύγκρουσης 884

25.1.3. Τύποι συγκρούσεων 885

25.1.4. Θεωρητικά υποδείγματα διαχείρισης συγκρούσεων 887

25.1.5. Συμπεράσματα 892

25.2. Η έννοια της σύγκρουσης μεταξύ των διευθύνσεων της επιχείρησης 893

25.2.1. Στόχοι 893

25.2.2. Παράγοντες που επιδρούν στη συνεργασία μεταξύ των διευθύνσεων της επιχείρησης 893

25.1.3. Συμπεράσματα 898

25.3. Συγκρούσεις μεταξύ της διεύθυνσης πωλήσεων και των υπολοίπων διευθύνσεων της οργάνωσης 899

25.3.1. Στόχοι 899

25.3.2. Η διεύθυνση πωλήσεων στο πλαίσιο της οργάνωσης 899

25.3.3. Διεύθυνση πωλήσεων-Διεύθυνση παραγωγής 901

25.3.4. Διεύθυνση πωλήσεων-Διεύθυνση έρευνας και ανάπτυξης 904

25.3.5. Διεύθυνση πωλήσεων – Διεύθυνση μάρκετινγκ 906

25.3.6. Διεύθυνση πωλήσεων – Οικονομική Διεύθυνση 908

25.3.7. Διεύθυνση πωλήσεων – Διεύθυνση ανθρώπινου δυναμικού 909

25.3.8. Συμπεράσματα 911

25.4. Ερωτήσεις -Απαντήσεις 912

25.5. Βιβλιογραφία 913