Λογιστική Κόστους

Απόστολος Α. Μπάλλας,
Δημοσθένης Λ. Χέβας,
Ορέστης Γ. Βλησμάς

 

Γ΄ Έκδοση

Εκδότης: Μπένου Ε.
Μορφή: Μαλακό εξώφυλλο
Αριθμός σελίδων: 576
Κωδικός ISBN: 978-960-359-163-4
Διαστάσεις: 17 × 24 εκ.
Κωδ. Εύδοξος: 112694938

Category:

Η παρούσα Γ’ έκδοση της Λογιστικής Κόστους έχει δύο σημαντικές καινοτομίες. Πρώτον επιχειρεί να εισάγει τον/ην φοιτητή/τρια των οικονομικών σχολών σε θέματα οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας και το τρόπο με τον οποίο αυτή επηρεάζει τη λειτουργία επεξεργασίας και διαμόρφωσης της κοστολογικής πληροφορίας. Κατανοώντας την πραγματικότητα της παραγωγής είναι το πρώτο βήμα για την διαμόρφωση αξιόπιστου κοστολογικού συστήματος. Η δεύτερη καινοτομία αφορά την παρουσίαση για πρώτη φορά (από όσο γνωρίζουμε) στην ελληνόφωνη βιβλιογραφία κοστολογικών θεμάτων όπως είναι η ασυμμετρία κόστους, η κοστολόγηση λιτής παραγωγής, κ.ά.

Με τον τρόπο αυτό πιστεύουμε ότι οι φοιτητές/τριες μας θα καταλάβουν καλύτερα ένα φύσει δύσκολο αντικείμενο, όπως είναι η κοστολόγηση, και θα έρθουν σε επαφή με τις διεθνείς τάσεις στο σχετικό γνωστικό αντικείμενο.

Κλείνοντας τον παρόντα πρόλογο, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους συναδέλφους που επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν το βιβλίο αυτό ως βοήθημα στα μαθήματά τους. Είναι προφανές ότι για όσα λάθη και παραλείψεις παραμένουν την ευθύνη φέρουμε εμείς, οι συγγραφείς.

Αθήνα,
Ορέστης Γ. Βλησμάς,
Απόστολος Α. Μπάλλας,
Δημοσθένης Λ. Χέβας

Περιεχόμενα

Πρόλογος Γ’ Έκδοσης 23
Πρόλογος Β’ Έκδοσης 25
Πρόλογος Α’ Έκδοσης 27
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Εισαγωγικές Έννοιες
Κεφάλαιο 1 Ορισμός της Λογιστικής Κόστους 31
1.1 Γενικά περί οικονομικής πληροφόρησης 31
1.2 Κλάδοι της Λογιστικής 34
1.3 Λογιστική και άλλες επιστήμες 36
1.4 Λογιστική Κόστους και Διοικητική Λογιστική 37
1.5 Χρηματοοικονομική Λογιστική και Λογιστική Κόστους 40
1.5.1 Βασικοί χρήστες της πληροφορίας 40
1.5.2 Πλαίσιο και κανόνες εφαρμογής 40
1.5.3 Πηγές δεδομένων 41
1.5.4 Οπτική γωνία 41
1.6 Οργανωτική δομή 42
1.6.1 Λειτουργική μορφή οργάνωσης 43
1.6.2 Οργάνωση κατά επιχειρηματική μονάδα 44
1.6.3 Οργανώσεις τύπου μήτρας 46
1.7 Ανάγκες πληροφόρησης της διοίκησης 48
1.8 Λογιστική Κόστους και πληροφοριακά συστήματα διοίκησης 49
1.9 Δεξιότητες στελεχών 50
1.10 Ασκήσεις 1ου κεφαλαίου 54
Κεφάλαιο 2 Οργάνωση Παραγωγικών Διαδικασιών 59
2.1 Γενικά περί διαδικασιών παραγωγής 59
2.2 Διαδικασίες παραγωγής έργου (project) 61
2.3 Διαδικασίες παραγωγής κατά παραγγελία (job order) 62
2.4 Διαδικασίες παραγωγής κατά παρτίδα (batch) 64
2.5 Διαδικασίες συνδεδεμένων γραμμών ροής (connected flow lines) 67
2.6 Διαδικασίες συνεχών γραμμών ροής (continuous flow lines) 69
2.7 Ασκήσεις 2ου κεφαλαίου 71
Κεφάλαιο 3 Ορισμός, Ταξινομήσεις και Συμπεριφορά Κόστους 75
3.1 Γενικά περί κοστολογικής πληροφόρησης 75
3.2 Ορισμός του κόστους 75
3.2.1 Κόστος, έξοδο και δαπάνη 76
3.2.2 Κόστος στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις: κόστος προϊόντος και κόστος περιόδου 78
3.3 Κοστολογική δομή ενός επιχειρηματικού οργανισμού 79
3.3.1 Κόστος παραγωγής 80
3.3.2 Κόστος λοιπών λειτουργιών 83
3.3.3 Ροή του κόστους στις οικονομικές καταστάσεις 83
3.3.4 Επιχειρηματικοί οργανισμοί παροχής υπηρεσιών 87
3.4 Στοιχεία συστήματος Λογιστικής Κόστους 87
3.4.1 Βάσεις επιμέτρησης εισροών: κόστος πραγματικό και κατ’ εκτίμηση κόστος 88
3.5 Διακρίσεις κόστους 90
3.5.1 Σταθερό και μεταβλητό κόστος 90
3.5.3 Άμεσο και έμμεσο κόστος 96
3.5.4 Ελεγχόμενο και μη ελεγχόμενο κόστος 98
3.6 Το Κόστος στη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων 98
3.6.1 Σχετικό και μη σχετικό κόστος 99
3.6.2 Κόστος ευκαιρίας 99
3.6.3 Κόστος αντικατάστασης 100
3.6.4 Αμετάκλητο κόστος 101
3.6.5 Διαφορικό κόστος 102
3.6.6 Οριακό κόστος 102
3.7 Εκτίμηση κόστους 103
3.7.1 Ανάλυση λογαριασμών κόστους 105
3.7.2 Οπτική προσαρμογή 105
3.7.3 Μέθοδος υψηλού – χαμηλού 107
3.7.4 Μέθοδος παλινδρόμησης 108
3.8 Συμπεριφορικοί παράγοντες και συμπεριφορά κόστους 109
3.8.1 Ασύμμετρη συμπεριφορά κόστους 109
3.8.2 Καμπύλη μάθησης 113
3.9 Ασκήσεις 3ου κεφαλαίου 116
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Πρωτογενή Στοιχεία Κοστολόγησης
Κεφάλαιο 4 Το Κόστος της Εργασίας 127
4.1 Γενικά περί εργασίας 127
4.1 Είδη δαπανών εργασίας 128
4.1.1 Μισθός 130
4.1.2 Προσαύξηση υπερωριακής εργασίας και νυκτερινής απασχόλησης 130
4.1.3 Προσαυξήσεις Κυριακών και αργιών 131
4.1.4 Επίδομα βαρέων και ανθυγιεινών εργασιών 132
4.1.5 Επίδομα αδείας, δώρο Χριστουγέννων και Πάσχα 132
4.1.6 Αποζημίωση λόγω αφυπηρέτησης ή λόγω απόλυσης 132
4.1.7 Επιδόματα (Bonuses) 133
4.1.8 Φόρος μισθωτών υπηρεσιών (Φ.Μ.Υ.) 133
4.1.9 Κοινωνική ασφάλιση 133
4.2 Συστήματα αμοιβής εργασίας 135
4.2.1 Συστήματα αμοιβής βάσει χρόνου εργασίας 136
4.2.2 Συστήματα αμοιβής βάσει παραχθέντων μονάδων (κατ’ αποκοπή) 137
4.2.3 Συστήματα επιδοματικής αμοιβής 139
Σύστημα Halsey 140
Σύστημα Rowan 142
Οι διαφορές μεταξύ των συστημάτων επιδοματικής αμοιβής Halsey και Rowan 144
4.3 Παρακολούθηση των δαπανών εργασίας 145
4.4 Ο κοστολογικός χειρισμός των δαπανών εργασίας 146
4.5 Ασκήσεις 4ου κεφαλαίου 150
Κεφάλαιο 5 Άμεσα και Έμμεσα Υλικά 155
5.1 Γενικά περί κόστους υλικών 155
5.2 Έλεγχος υλικών 156
5.2.1 Φυσικός έλεγχος υλικών 156
Περιορισμένη πρόσβαση 157
Διαχωρισμός καθηκόντων 157
Ακρίβεια στην καταχώριση 157
5.3 Έλεγχος της επένδυσης σε υλικά 158
5.4 Διαδικασίες ελέγχου υλικών 159
5.4.1 Προσωπικό με ευθύνη για τον έλεγχο των υλικών 160
5.4.2 Έλεγχος κατά τη διάρκεια της αγοράς 160
5.4.3 Έλεγχος κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης και απόδοσης στην παραγωγή 161
5.5 Λογιστική παρακολούθηση πρώτων και βοηθητικών υλών 162
5.5.1 Λογιστικές εγγραφές 163
5.6 Επιμέτρηση υλικών 166
5.6.1 Κόστος κτήσης 166
5.6.2 Υποθέσεις ροής του κόστους 168
5.6.3 Μέθοδος του μέσου σταθμικού κόστους 168
5.6.4 Μέθοδος πρώτης εισαγωγής, πρώτης εξαγωγής (F.I.F.O. – First-In, First-Out) 168
5.6.5 Μέθοδος τελευταίας εισαγωγής, πρώτης εξαγωγής (L.I.F.O. – Last-In, First-Out) 169
5.6.6 Παραδείγματα επιμέτρησης κόστους αποθεμάτων 169
5.6.7 Τρέχουσα αξία 171
5.7 Ασκήσεις 5ου κεφαλαίου 173
Κεφάλαιο 6 Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα 177
6.1 Γενικά περί Γ.Β.Ε 177
6.1 H Λογιστική των πραγματικών Γ.Β.Ε 179
6.2 Κοστολογική αντιμετώπιση των Γ.Β.Ε 181
6.3 Μερισμός και επαναμερισμός των Γ.Β.Ε 182
6.3.1 Η άμεση μέθοδος 184
6.3.2 Η βαθμιδωτή ή διαδοχική μέθοδος 185
6.3.3 Η αλγεβρική μέθοδος 185
6.3.4 Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα των μεθόδων επαναμερισμού των Γ.Β.Ε 188
6.4 Καταλογισμός των Γ.Β.Ε. στα παραγόμενα προϊόντα 189
6.4.1 Μέθοδος κόστους της άμεσης εργασίας 190
6.4.2 Μέθοδος ωρών της άμεσης εργασίας 191
6.4.3 Μέθοδος των ωρών λειτουργίας μηχανών 192
6.5 Συγκεντρωτικός και τμηματικοί συντελεστές καταλογισμού Γ.Β.Ε 192
6.5.1 Συγκρίνοντας συγκεντρωτικούς και τμηματικούς συντελεστές καταλογισμού Γ.Β.Ε 194
6.6 Λογιστική τακτοποίηση των διαφορών μεταξύ πραγματικών και καταλογισμένων Γ.Β.Ε 196
6.7 Ασκήσεις 6ου κεφαλαίου 200
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
Μέθοδοι Συγκέντρωσης Κόστους
Κεφάλαιο 7 Κοστολόγηση Εξατομικευμένης Παραγωγής 213
7.1 Γενικά περί εξατομικευμένης παραγωγής 213
7.2 Κοστολόγηση Εξατομικευμένης Παραγωγής 214
7.2.1 Μέθοδος της συλλειτουργίας 215
7.2.2 Μέθοδος της αυτόνομης λειτουργίας 224
7.2.3 Μέθοδος της αυτόνομης λειτουργίας στο πλαίσιο της Ομάδας 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 232
7.3 Φύλλο κόστους παραγγελίας 250
7.4 Κοστολόγηση συμβολαίων 251
7.5 Ασκήσεις 7ου κεφαλαίου 258
Κεφάλαιο 8 Κοστολόγηση Συνεχούς Παραγωγής 275
8.1 Γενικά περί συνεχούς παραγωγής 275
8.2 Η έννοια της ισοδύναμης μονάδας στο πλαίσιο της κοστολόγησης συνεχούς παραγωγής 278
8.3 Κόστος μετατροπής 286
8.4 Το κόστος του αποθέματος ημικατεργασμένων αρχής περιόδου στο πλαίσιο της υπόθεσης ροής κόστους F.I.F.0 286
8.5 Ύπαρξη πολλών σταδίων παραγωγής 293
8.6 Ασκήσεις 8ου κεφαλαίου 305
Κεφάλαιο 9 Από Κοινού Κόστη: Συμπαράγωγα και Υποπροϊόντα 331
9.1 Γενικά περί Συμπαραγώγων 331
9.2 Μέθοδοι κατανομής του από κοινού κόστους 332
9.2.1 Παράδειγμα κατανομής από κοινού κόστους 1 333
9.2.1 Παράδειγμα κατανομής από κοινού κόστους 2 335
9.3 Επιλογή μεθόδου κατανομής του από κοινού κόστους 336
9.4 Υποπροϊόντα 337
9.5 Ασκήσεις 9ου κεφαλαίου 340
Κεφάλαιο 10 Ελαττωματικά, Φθαρμένα, Υπολείμματα και Φύρα Παραγωγής 353
10.1 Γενικά περί ελαττωματικών, φθαρμένων, υπολειμμάτων και φύρα παραγωγής 353
10.2 Ελαττωματικά προϊόντα 354
10.2.1 Ελαττωματικά προϊόντα στο πλαίσιο της εξατομικευμένης κοστολόγησης 354
10.2.2 Ελαττωματικά προϊόντα στο πλαίσιο της συνεχούς κοστολόγησης 356
10.3 Άχρηστα και φθαρμένα προϊόντα 357
10.3.1 Φθαρμένα προϊόντα στο πλαίσιο της εξατομικευμένης κοστολόγησης 357
10.3.2 Φθαρμένα προϊόντα στο πλαίσιο της συνεχούς κοστολόγησης . 358
10.4 Φύρα παραγωγής 377
10.5 Υπολείμματα παραγωγής 379
10.6 Γενικά περί ποιότητα 381
10.6.1 Διοίκηση Ολικής Ποιότητας 382
10.6.2 Κόστος Ποιότητας 384
10.7 Ασκήσεις 10ου κεφαλαίου 387
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ
Τεχνικές Αποτίμησης
Κεφάλαιο 11 Παραδοσιακές Τεχνικές Κοστολόγησης 393
11.1 Γενικά περί απορροφητικής και μεταβλητής κοστολόγησης 393
11.2 Ο χειρισμός των σταθερών Γ.Β.Ε 394
11.3 Λογιστικό αποτέλεσμα βάσει της μεταβλητής και της απορροφητικής κοστολόγησης 397
11.4 Επίδραση της διακύμανσης των πωλήσεων 399
11.5 Συγκριτική αξιολόγηση απορροφητικής και μεταβλητής κοστολόγησης 405
11.6 Ασκήσεις 11ου κεφαλαίου 408
Κεφάλαιο 12 Κοστολόγηση βάσει δραστηριοτήτων 419
12.1. Γενικά περί κοστολόγησης βάσει δραστηριοτήτων 419
12.2 Περιορισμοί των κλασσικών συστημάτων κοστολόγησης 420
12.3 Βασικές έννοιες της κοστολόγησης βάσει δραστηριοτήτων 422
12.4 Σχεδιασμός συστήματος κοστολόγησης βάσει δραστηριοτήτων 423
12.5 Οδηγοί και δεξαμενές κόστους 426
12.6 Προσδιορισμός του κόστους βάσει δραστηριοτήτων 428
12.7 Χρησιμότητα κοστολόγησης βάσει δραστηριοτήτων 431
12.8 Ασκήσεις 12ου κεφαλαίου 434
ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ
Ειδικά Θέματα
Κεφάλαιο 13 Πρότυπο Κόστος 441
13.1 Πρότυπο κόστος 441
13.2 Η έννοια των αποκλίσεων 442
13.2.1 Απόκλιση άμεσων υλικών 444
13.2.2 Απόκλιση άμεσης εργασίας 446
13.2.3 Αποκλίσεις Γ.Β.Ε 447
13.2.4 Αποκλίσεις σταθερών Γ.Β.Ε 448
13.2.5 Αποκλίσεις μεταβλητών Γ.Β.Ε 450
13.2.6 Απόκλιση πωλήσεων 450
13.2.7 Απόκλιση εξόδων πωλήσεων 451
13.3 Παράδειγμα υπολογισμού αποκλίσεων 452
13.4 Λογιστική παρακολούθηση του πρότυπου κόστους 454
13.4.1 1η Προσέγγιση: Λογιστικοποίηση των αποκλίσεων με την αγορά ή την ανάλωση 454
13.4.2 2η Προσέγγιση: Λογιστικοποίηση των αποκλίσεων στο τέλος της χρήσης 456
13.5 Παράδειγμα πρότυπης κοστολόγησης και προσδιορισμού των αποτελεσμάτων σύμφωνα με την Ομάδα 9 458
13.6 Ασκήσεις 13ου κεφαλαίου 482
Κεφάλαιο 14 Προϋπολογισμοί 491
14.1 Γενικά περί προϋπολογισμών 491
14.2 Στόχοι του προϋπολογισμού 492
14.3 Διακρίσεις προϋπολογισμών 493
14.4 Περιορισμοί στη κατάρτιση προϋπολογισμών 495
14.5 Η σημασία της πρόβλεψης των πωλήσεων 496
14.6 Η διαδικασία κατάρτισης προϋπολογισμού 496
14.7 Προϋπολογιστικός έλεγχος 497
14.8 Γενικός προϋπολογισμός 498
14.8.1 Προϋπολογισμός πωλήσεων 500
14.8.2 Προϋπολογισμός παραγωγής 500
Προϋπολογισμός αναλώσεων πρώτων υλών 501
Προϋπολογισμός αγορών πρώτων υλών 501
Προϋπολογισμός άμεσης εργασίας 501
Προϋπολογισμός των Γ.Β.Ε 501
Προϋπολογισμός κόστους παραγωγής τμημάτων 501
Προϋπολογισμός κόστους παραγωγής προϊόντος 502
14.8.3 Προϋπολογισμοί των γενικών εξόδων διοίκησης και διάθεσης 502
14.8.4 Ταμειακός προϋπολογισμός 502
14.8.5 Προϋπολογιστική Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης 502
14.8.6 Προϋπολογιστικός Ισολογισμός 502
14.9 Παράδειγμα κατάρτισης ισολογισμού 503
14.10 Ασκήσεις 14ου κεφαλαίου 509
Κεφάλαιο 15 Λήψη Αποφάσεων στο Βραχυχρόνιο Διάστημα 513
15.1 Γενικά περί λήψης αποφάσεων 513
15.2 Σχετικό κόστος 514
15.3 Ποιοτικοί παράγοντες και επιχειρηματικές αποφάσεις 514
15.4 Ιδιοπαραγωγή ή αγορά 515
15.5 Κλείσιμο ενός τμήματος του επιχειρηματικού οργανισμού 517
15.6 Αποδοχή παραγγελίας 518
15.7 Προσδιορισμός παραγωγής με περιορισμούς 519
15.8 Αντικατάσταση μηχανήματος 520
15.9 Ανάλυση νεκρού σημείου με ένα προϊόν 521
15.9.1 Οι υποθέσεις της ανάλυσης νεκρού σημείου 523
15.9.2 Ανάλυση νεκρού σημείου στη λήψη αποφάσεων 523
15.9.3 Ανάλυση νεκρού σημείου όταν υπάρχουν περισσότερα από ένα προϊόντα 525
15.9.4 Νεκρό σημείο και περιθώριο ασφαλείας πωλήσεων 526
15.10 Ανάλυση κόστους – όγκου δραστηριότητας – κέρδους 527
15.11 Μαθηματικός προγραμματισμός 529
15.11.1 Γραμμικός προγραμματισμός 529
15.11.2 Ακέραιος προγραμματισμός 536
15.11.3 Μη γραμμικός προγραμματισμός και προγραμματισμός στόχων 536
15.11.4 Μοντέλα δικτύων 537
15.12 PERT και CPM 537
15.13 Ασκήσεις 15ου κεφαλαίου 542
Κεφάλαιο 16 Κοστολογικές Τεχνικές για Σύγχρονα Συστήματα Διοίκησης Παραγωγής 553
16.1 Κόστος αποθεμάτων και απαιτήσεις για αυξημένη οικονομική αποδοτικότητα 553
16.1.1 Προγραμματισμός απαιτήσεων αποθεμάτων 555
16.1.2 Λιτή παραγωγή 555
16.2 Συστήματα κοστολόγησης για τον αποτελεσματικό έλεγχο του κόστους αποθέματος 557
16.2.1 Κοστολόγηση για τη λιτή παραγωγή 557
16.2.2 Η κοστολόγηση στόχου 560
Γενική διαδικασία υλοποίησης της κοστολόγησης στόχου 563
Καθορισμός κόστους-στόχου 564
Παρακολούθηση κόστους-στόχου 565
16.2.3 Κοστολόγηση κύκλου ζωής προϊόντος 566
Βιβλιογραφία 569